Rok
prod. |
Broń producent/wynalazca
(nabój lub/i kaliber) |
Państwo
(produkcji) |
Konflikty zbrojne
(w tym czasie) |
Ciekawostki
(techniczne lub historyczne) |
| 2022 |
|
|
Wojna ukraińsko-rosyjska |
|
| 2020 |
Pistolet Beretta 92X Performance
(9×19 mm Parabellum)
|
Włochy |
|
W dniu 26 sierpnia 2020 w Kenosha stan Wisconsin USA biali bojówkarze uczestniczą w zamieszkach w ramach ruchu BLM, które wybuchły po śmierci czarnoskórego Jacoba Blake’a zastrzelonego przez policję. Opór bojówce stawia 17-letni Kyle Rittenhouse uzbrojony w karabinek AR-15. Na dostępnych filmach widać jak Kyle jest ścigany i atakowany po czym z AR-15 trafia dwóch napastników (w tym jednego uzbrojonego w pistolet). Niejasna jednak sprawa wcześniejszego postrzelenia trzeciej osoby przez nastolatka. Prokurator postawił mu zarzut zabójstwa I stopnia.
-------------
W dniu 28 lipca 2020 w St. Louis stan Missouri USA pod domem małżeństwa starszych ludzi Marka i Patrycji McCloskey pojawił się agresywny tłum prowadzący zamieszki uliczne, połączone z przemocą i rabunkami własności prywatnej, inspirowane przez członków ruchu Black Lives Matter. Po wyłamaniu bramy w ich ogrodzeniu Państwo McCloskey odważnie wychodzą przed dom uzbrojeni w karabinek AR-15 i mały, damski pistolet, skutecznie odstraszając napastników. Zdjęcia i filmy z tego zajścia obiegły cały świat, dzieląc opinię publiczną w zakresie oceny tych wydarzeń.
-------------
Beretta 92X Performance jest pierwszym pistoletem tego producenta zaprojektowanym z myślą przede wszystkim o strzelectwie dynamicznym.
|
| 2019 |
Pistolet Glock 44
(.22 Long Rifle)
|
Austria |
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie |
W dniu 29 grudnia 2019 w miasteczku White Settlement w Teksasie podczas spotkania w kościele West Freeway Church of Christ 43 letni Keith Thomas Kinnunen wyjmuje strzelbę i kieruje ją w stronę stojących pod ścianą wolontariuszy pełniących rolę ochroniarzy, którzy natychmiast próbują dobyć broń. Strzelba napastnika eliminuje z walki dwóch z nich, a następnie Sig Sauer P229 (na dość silny nabój .357 SIG) należący do instruktora strzelectwa Jacka Wilsona kończy żywot szaleńca.
-------------
Glock 44 jest pierwszym seryjnie produkowanym pistoletem słynnego austriackiego producenta zasilanym typowo sportowym nabojem bocznego zapłonu .22LR. Został wykonany na bazie szkieletu od Glocka 19 i ze względu na małą energię wystrzału zastosowano w nim całkowicie polimerowy zamek. |
| 2018 |
Karabinek FB Łucznik MSBS Grot
(5,56×45 mm NATO) |
Polska |
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie |
W dniu 27 października 2018 na terenie synagogi w Pittsburghu, stan Pensylwania w USA 46-letni Robert Bowers, uzbrojony w karabinek Colt AR-15 SP1 (5,56×45) i trzy pistolety Glock (.357 SIG), otwiera ogień do 75 zgromadzonych ludzi. Przybyły na miejsce oddział SWAT rozpoczyna wymianę ognia raniąc a następnie aresztując zamachowca. W zdarzeniach zginęło 11 osób i zostało rannych 6 osób, w tym zamachowiec i dwóch policjantów.
|
| 2018 |
Pistolet PR-15 Ragun Vis 100
(9×19 mm Parabellum) |
Polska |
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie |
W dniu 16 lutego 2018 w Piszu trzech zamaskowanych bandytów napada na właściciela kantoru 62 letniego Mieczysława Skrzatka. W trakcie wyrywania plecaka z gotówką właściciel próbuje dobyć legalnie posiadany rewolwer (nieznanego typu), który wypada na chodnik. Jeden z bandytów próbuje sięgnąć po leżącą broń, lecz Panu Mieczysławowi udaje się ją odzyskać. Bandyci oddalają się ze zrabowaną gotówką samochodem marki Volkswagen. Właściciel kantoru oddaje do uciekających 3 niecelne strzały. Minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro (Prawo i Sprawiedliwość) osobiście interweniuje w celu umorzenia śledztwa, ratując ofiarę brutalnego napadu przed uciążliwymi, wieloletnimi procedurami policyjno-prokuratorsko-sądowymi, z możliwą karą więzienia włącznie. |
| 2017 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie |
W roku 2017 armia USA rozpoczęła zastępowanie pistoletu Beretta M9 nowozakupionymi partiami SIG Sauera P320.
----------
Kapral Rob Furlong z kanadyjskiej jednostki komandosów JTF 2 z karabinu McMillan TAC-50 (12,7 mm) zastrzelił trzecim strzałem z odległości 3540 m (2,2 mili) jednego z bojowników Państwa Islamskiego, atakujących irackie siły rządowe. |
| 2016 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie |
|
| 2015 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie |
W dniu 7 stycznia 2015 do siedziby magazynu „Charlie Hebdo” w Paryżu, znanego z karykatur obrażających uczucia religijne różnych wyznań, wchodzą dwaj Paryżanie, obywatele francuscy Chérif Kouachi i Saïd Kouachi. Używając posiadanych przy sobie egzemplarzy broni: karabinka Zastava M70 AB2 (7,62×39mm), pistoletu maszynowego Škorpion vz. 61 (7,65mm Browning), pistoletu Tokariewa TT (7,62×25mm), strzelby typu pump action (12 ga) i granatnika pozbawiają życia 12 osób (w tym 2 policjantów) i ranią 11 kolejnych. |
| 2014 |
Pistolet SIG Sauer P320
(9×19 mm Parabellum,
.357 SIG, .40 S&W, .45 ACP) |
USA |
Wojna ukraińsko-rosyjska
Wojny Państwa Islamskiego
Wojna w Afganistanie |
Użytkownicy pierwszych egzemplarzy SIG Sauer P320 odkryli, że potrafi on sam wystrzelić po upuszczeniu. Producent zareagował serwisową wymianą spustu na lżejszy.
----------
W dniu 14 lipca 2014 na ul. Mieszka I w Gorzowie Wielkopolskim agresywnie zachowujący się 48 letni Ramzes O. wybiega na ulicę uzbrojony w tłuczek do mięsa, młotek i nóż. Wezwana na miejsce para policjantów z patrolu interwencyjnego próbuje obezwładnić szaleńca za pomocą strzałów w nogi z pistoletów Glock 17. Po kilkunastu próbach udaje się trafić w kolano.
|
| 2013 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie |
|
| 2012 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie |
|
| 2011 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie |
2 maja 2011r. komandosi US Navy SEALs strzałami z karabinka HK416 kończą żywot Osamy bin Ladena z użyciem amunicji 5.56mm NATO z pociskiem o masie 77 grain. |
| 2010 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie |
W dniu 19 października 2010 roku zwolennik Platformy Obywatelskiej Ryszard Cyba na terenie biura poselskiego Prawa i Sprawiedliwości 8 strzałami z nielegalnie posiadanego pistoletu Walther (kaliber .22) kończy żywot pracownika biura Marka Rosiaka. Część mediów podała niepotwierdzoną informację, że użyty został nielegalnie przerobiony pistolet gazowy. |
| 2009 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie,
II wojna czeczeńska
|
Brytyjski sierżant Craig Harrison z karabinu Accuracy International L115A3 (kaliber 8,6 mm, nabój .338 Lapua Magnum) 10-cioma strzałami wyeliminował z walki dwóch bojowników afgańskich z odległości 2474 metrów (1,54 mili) |
| 2008 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie,
II wojna czeczeńska
|
|
| 2007 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie,
II wojna czeczeńska
|
W dniu 26 marca 2007 strażnik w sieradzkim więzieniu Damian Ciołek ze służbowego karabinka AK (nabój 7,62×39) ostrzelał z wieżyczki wartowniczej przypadkowo wybrany samochód, uśmiercając 3 policjantów i raniąc konwojowanego aresztanta.
-------------
W dniu 25 kwietnia 2007 samobójczy strzał z rewolweru Astra 680 zakończył żywot minister Barbary Blidy w trakcie czynności aresztowania przez funkcjonariuszy ABW.
|
| 2006 |
Rewolwer Taurus Judge
(.410 bore, .454 Casull
.45 Colt, .45 Schofield) |
Brazylia,
USA |
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie,
II wojna czeczeńska
|
W dniu 11 lutego 2006 viceprezydent USA Dick Cheney podczas polowania na przepiórki omyłkowo strzela ze strzelby (nieznanego typu) do teksańskiego prokuratora Harrego Whittingtona podczas polowania na ranczu Armstrong Ranch w Teksasie, wywołując obrażenia postrzałowe i zawał serca. Ponieważ podczas Dick Cheney używał bardzo drobnego śrutu lekarze zdecydowali się nie wyjmować śrucin z ciała poszkodowanego. Po wypadku okazało się, że viceprezydent mataczył w zeznaniach podając fałszywą datę polowania, ze względu na niedopełnione formalności związane z jego zgłoszeniem, co zniszczyło karierę tego polityka.
--------------------------------------
Rewolwer Taurus Judge został zaprojektowany w sposób umożliwiający zasilanie kilkoma rodzajami amunicji bez jakiejkolwiek ingerencji w jego konstrukcję.
|
| 2005 |
|
|
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie,
II wojna czeczeńska
|
|
| 2004 |
Karabinek Heckler & Koch HK416
(5.56×45 mm NATO) |
Niemcy |
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie,
II wojna czeczeńska
|
|
| 2004 |
Karabinek Barrett M468
(6.8x43mm SPC) |
USA |
Wojny Państwa Islamskiego,
Wojna w Afganistanie,
II wojna czeczeńska
|
|
| 2003 |
Rewolwer .500 S&W Magnum
(.500 S&W cartridge) |
USA |
II wojna w Zatoce Perskiej,
Wojna w Afganistanie,
II wojna czeczeńska
|
W dniu 6 marca 2003 po północy oddział 23 funkcjonariuszy policji wchodzi na zabudowaną działkę w Magalence przy ul. Środkowej w celu aresztowania Igora Pikusa oraz Roberta Cieślaka, członków gangu "Mutantów". Szturm zostaje odparty na sposób wojskowy wybuchami min i fugasów. Dwaj broniący domu rozpoczynają regularny ostrzał zaporowy z pięter domu. W arsenale przestępców znajdowały się pistolety Glock 17 (9x19), TT (7,62x25), CZ-75 (9x19), pistolety maszynowe Skorpion vz. 61 (7,65 mm Browning), Uzi Mk.3 (9x19), PM-98 (9x19) i PM-84P (9x19) karabinki AKMS (7,62x39) i AKS-74U (5,45×39), sztucer nieznanego typu, strzelba samopowtarzalna Franchi SPAS-12 (12/70) oraz granaty ręczne. Masakrę atakujących kończy przypadkowy pożar domu powodujący śmiertelne zaczadzenie obrońców. Straty po stronie policji to 2 zabitych (dowódca Marian Szczucki i Dariusz Marciniak) oraz 17 rannych. Przestępcy nie odnieśli obrażeń od broni policyjnej. |
| 2002 |
Pistolet Grand Power K100
(9×19mm Parabellum
9×18mm Makarov) |
Słowacja |
Wojna w Afganistanie,
II wojna czeczeńska
|
|
| 2001 |
|
|
Wojna w Afganistanie,
II wojna czeczeńska
|
|
| 2000 |
|
|
II wojna czeczeńska |
W dniu 14 marca 2000 z cyrku Korona na warszawskim Tarchominie w niejasnych okolicznościach wydostał się tygrys bengalski, który zaczął przemieszczać się po zamieszkanym terenie. Biorący udział w obławie policjanci wpadają w pańkę i oddają w stronę tygrysa 57 strzałów pistoletów P-64 lub P-83 na nabój 9x18 mm Makarowa. Pocisk wystrzelony przez biegnącego Krzysztofa S. kończy żywot weterynarza Ryszarda Karczewskiego, wezwanego w celu uśpienia zwierzęcia. |
| 1999 |
Pistolet HS2000 - Springfield XD
(9×19mm Parabellum, .357 SIG,
.40 S&W, .45 ACP, 10mm Auto) |
Horwacja |
Wojna w Kosowie,
II wojna czeczeńska
|
|
| 1998 |
|
|
Wojna w Kosowie |
|
| 1997 |
Karabinek FB Łucznik wz. 96 Beryl
(5,56×45 mm NATO) |
Polska |
Wojna w Kosowie |
Beryl jest polską wersją AK dostosowaną do standardów amunicji Sojuszu Północnoatlantyckiego (5,56×45 mm NATO). Dwa lata później Polska stanie się członkiem NATO a wojsko polskie zostanie włączone do struktur Sojuszu.
-----------------------------------------------------
W dniu 28 lutego 1997 w North Hollywood w Kalifornii Larry Phillips i Emil Matasareanu napadają na bank a następnie podejmują walkę z policją używając ciężkich, kevlarowych kamizelek kuloodpornych oraz broni palnej: karabinów G3, AK typ 56, AK, AR-15 oraz pistoletu Beretta 92. Obaj byli pod wpływem narkotyku fenobarbital. Policjanci używali wojskowych pistoletów Beretta 92, które okazały się nieskuteczne wobec uzbrojenia bandytów. Długotrwałą strzelaninę zakończyła dopiero przybyła jednostka SWAT z bronią długą, która zakończyła żywot obu przestępców. Podczas wielogodzinnej wymiany ognia szacunkowo zużyto ponad 3 tys. nabojów. Po strzelaninie patrole policji w Kalifornii wyposażono w karabinki M16.
|
| 1996 |
Pistolet WIST-94
(9×19 mm Parabellum) |
Polska |
Wojna w Kosowie |
WIST-94 został wyprodukowany dla wojska, w ramach przetargu o zbyt wygórowanych oczekiwaniach technicznych, przez spółkę PREXER, która nie miała wcześniej doświadczeń w produkcji broni strzeleckiej. Okazał się konstrukcją nieudaną a gdy pojechał z naszymi żołnierzami na misje do krajów pustynnych stał się praktycznie bezużyteczny. Aby ratować sytuację żołnierzom odebrano wadliwe WIST-y i wydano zabytkowe już wtedy P-64 i trochę nowsze P-83 z radomskiego Łucznika, które działały jak zwykle znakomicie.
-----------------------------------------------------------
W dniu 6 października 1996 w Kołobrzegu powołano stowarzyszenie Związek Strzelectwa Praktycznego w celu organizowania dynamicznych sportów strzeleckich w Polsce. Funkcję pierwszego prezesa objął Janusz Michalik.
|
| 1996 |
Pistolet Walther P99
(9x19 mm Parabellum,
.40 S&W) |
Niemcy |
Wojna w Kosowie |
Walther P99 zakupiony przez polską policję okazał się bronią niebezpieczną dla użytkowników. W 2012 roku w Centrum Szkolenia Policji w Legionowie nastąpiła awaria jednego z egzemplarzy tego pistoletu. W trakcie oddawania strzału doszło do wyrzucenia bijnika w kierunku strzelającego policjanta i uszkodzenia okularów ochronnych. Prawdopodobną przyczyną zdarzenia był długotrwały trening polegający na oddawaniu pozorowanych strzałów "na sucho", do których pistolet ten okazał się nieprzystosowany. Kontrola szczegółowa wykazała, że potencjalnie niebezpieczne było aż 7 tys. Waltherów będących na wyposażeniu policji. |
| 1996 |
Pistolet FN Five-seveN
(5,7×28 mm SS190) |
Belgia
(Fabrique Nationale de Herstal)
|
Wojna w Kosowie,
I wojna czeczeńska
|
FN Five-seveN jest pistoletem zaprojektowanym pod kątem dużej siły przebicia. Wykorzystuje naboje 5,7×28 mm z ostrołukowym pociskiem, które przypominają kształtem pomniejszone naboje karabinowe. Przed pojawieniem się tego modelu, wśród broni krókiej, podobną charakterystykę miał jedynie radziecki pistolet TT na nabój 7,62×25 mm oraz modele na nim wzorowane. |
| 1995 |
Pistolet FB Łucznik MAG 95
(9×19 mm Parabellum) |
Polska |
Wojna w Bośni i Hercegowinie,
I wojna czeczeńska
|
MAG 95 i późniejszy MAG 98 to bardzo udane konstrukcje polskiego pistoletu lat 90-tych, które w niejasnych okolicznościach nie zostały zakupione przez polskie wojsko i policję. Zamiast niego zakupiono m.in. WIST-94 i Walther P99, co okazało się fatalnym błędem. Jedynie zakup austriackiego Glock 17 dla policji okazał się sensowny.
---------------
W dniu 17 kwietnia 1995 w Warszawie policjanci sierż. Arkadiusz Ziółkowski i st. post. Rafał Idzikowski próbują zatrzymać włamywacza. Podczas szamotaniny Rafał Idzikowski oddaje niekontrolowany strzał z broni służbowej P-64 lub P-83 (9×18 mm Makarow), kończąc żywot Arkadiusza Ziółkowskiego.
|
| 1995 |
Karabinek Typ 95
(5,8 x 42 mm) |
Chiny |
Wojna w Bośni i Hercegowinie,
I wojna czeczeńska
|
Chiny wprowadzając na uzbrojenie armii karabinki Typ 95 przyjęły silniejszy nabój (5,8 x 42 mm), od amerykańskiego (5,56x45) i rosyjskiego (5,45x39). Celem tego zabiegu jest unifikacja amunicji do broni szturmowej oraz strzelców wyborowych w ramach jednej drużyny strzeleckiej, co ułatwia logistykę pola walki. |
| 1994 |
Rewolwer Gward
(.38 Special) |
Polska
(Wifama Łódź) |
Wojna w Bośni i Hercegowinie,
I wojna czeczeńska |
W latach 90-tych łódzka Wifama rozpoczęła produkcję udanego rewolweru Gward (.38 Special) dla polskiej policji, o porównywalnych walorach użytkowych do analogicznych konstrukcji firmy Smith & Wesson. Rewolwer produkowano w wersji z lufą 2,5" oraz 4". Obiecująco zapowiadająca się produkcja rewolwerów została brutalnie zahamowana z powodu typowych dla lat 90-tych zmian w gospodarce, polegających na pośpiesznym likwidowaniu rodzimych zakładów przemysłowych. |
| 1993 |
|
|
Wojna w Bośni i Hercegowinie |
W dniu 10 kwietnia 1993 obywatel RPA Janusz Waluś, za pomocą pistoletu Vektor Z88 (9x19 Para), zakończył żywot przywódcy Południowoafrykańskiej Partii Komunistycznej oraz terrorystycznej organizacji Umkhonto we Sizwe (Włócznia Narodu) Chrisa Haniego, szkolonego w ZSRR i NRD. Strzały padły przed domem Haniego w Boksburg w pobliżu Pretorii.
------------------------------------------------------------
W dniu 2 grudnia 1993 w Medellín (Kolumbia) Pablo Escobar, baron narkotykowy nazywany "królem kokainy", zostaje namierzony przez policję, z wykorzystaniem metody triangulacji radiowej, podczas rozmowy przez radiotelefon. Podczas szturmu Escobar próbuje wymknąć się z obławy policyjnej lecz zostaje ranny w tułów i udo. Jego żywot prawdopodobnie kończy samobójczy strzał z pistoletu w głowę. Postać Pabla Escobara stała się bliżej znana w Polsce po wywiadzie udzielonym dla mediów przez ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego w dniu 10 stycznia 2017, w którym poinformował o nawiązaniu pierwszych w historii naszej dyplomacji stosunków z państwem San Escobar, mającym głos w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ. Opinia publiczna z radością powitała powstanie nowego państwa dla którego wymyślono flagę oraz zorganizowano ambasadę w jednej ze świdnickich piwiarnii, która do dziś prowadzi "obsługę konsultarną" swoich gości.
|
| 1992 |
Pistolet Vektor SP1
(9x19 mm Parabellum) |
Południowa Afryka
(Vektor Arms) |
Wojna w Bośni i Hercegowinie |
|
| 1991 |
Pistolet maszynowy FN P90
(5,7 × 28 mm SS190) |
Belgia
(Fabrique Nationale de Herstal) |
I wojna w Zatoce Perskiej,
Pucz Janajewa w ZSRR |
W dniu 10 października 1991 francuski reżyser teatralny i scenarzysta Yves Goulais, motywowany zadrością, dziesięcioma strzałami z nielegalnie posiadanego belgijskiego karabinka sportowego marki FN na nabój .22LR (z obciętą lufą i kolbą) kończy żywot Andrzeja Zauchy oraz swojej żony Zuzanny Leśniak. |
| 1990 |
Karabinek ZM Łucznik wz. 88 Tantal
(5,45x39 mm) |
Polska |
I wojna w Zatoce Perskiej |
Tantal jest polską wersją AK dostosowaną do radzieckiej amunicji (5,45x39 mm). Rozpoczęcie kosztownego przezbrajania armii na nowszy, ale nadal sowiecki, typ amunicji świadczy o tym, iż w roku 1990 polska armia nie przewidywała zmiany sojuszy wojskowych w Europie Środkowej, która nastąpi kilka lat później. |
| 1989 |
|
|
Wojna Afgańska,
Rewolucja w Rumunii |
W dniu 25 grudnia 1989 seria z karabinka AK 47 kończy żywot dyktatora Rumunii Nicolae Ceaușescu i jego żony Eleny, skazanych w wyniku pośpiesznie i prowizorycznie zorganizowanego procesu. |
| 1988 |
Vektor Z88
T.D. Zeederberg
(9x19 mm Parabellum) |
Południowa Afryka
(Lyttelton Ingenieurswerke) |
Wojna Afgańska |
Vektor Z88 jest repliką włoskiej Beretty 92 zaprojektowaną metodami "inżynierii odwrotnej". Jego produkcja nie była efektem zamierzonego łamania praw licencyjnych koncernu Beretta, ale koniecznością wynikającą z faktu objęcia RPA embargiem. |
| 1987 |
Karabin wyborowy M24 SWS
(.30 - 7,62x51 mm NATO) |
USA |
Wojna Afgańska |
|
| 1986 |
|
|
Wojna Afgańska
|
W dniu 28 lutego 1986 dwa strzały (broń nieustalonego typu) na skrzyżowaniu ulic Sveavägen i Tunnelgatan w Sztokholmie kończą żywot premiera Szwecji Olofa Palme. W zamachu ranna zostaje również żona premiera Lisbeth Palme. Sprawca nie został ujęty a kwestie okoliczności zamachu do dziś nie zostały wyjaśnione.
____________________________________
W dniu 11 kwietnia 1986 w Miami na Florydzie 8 agentów FBI podjęło próbę zatrzymania 2 przestępców napadających na banki. Agenci FBI bylu uzbrojeni w pistolety S&W 459 (9mm Para), rewolwery S&W 19 (.357 Mag), S&W 36 (.38 Specjal +P), S&W 13 (.357 Mag), S&W 60 (.38 Specjal +P) i strzelbę Remington 870 (12 ga). Przestępcy byli uzbrojeni w strzelbę S&W 3000 (12 ga), karabinek Ruger Mini-14 (.223 Rem) i rewolwery S&W M586 (.357 Mag) i Dan Wesson (.357 Mag). W wyniku pościgu i strzelaniny 2 przestępców oraz 2 agentów zakończyło żywot, a 5 kolejnych agentów zostało rannych. Strzelanina wykazała ogromną przewagę karabinka półautomatycznego nad bronią policyjną. Ponadto (po raz kolejny) okazało się, że ciężkie i powolne pociski wystrzeliwane z broni krótkiej są w realnej walce skuteczniejsze od pocisków lekkich i szybkich.
|
| 1985 |
Pistolet Beretta M9
(9×19 mm Parabellum) |
USA |
Wojna Afgańska |
Beretta 92FS/M9 popularność zawdzięcza przyjęciu na wyposażenie piechoty USArmy (siły specjalne wolały Sig Sauer P226) oraz obecnością w niezliczonej ilości filmów. Beretta 92FS zagrała m.in. w filmie "Lethal Weapon" (1987), a w roli detektywa Martina Riddsa (czyli "tego który ją trzymał") zagrał Mel Gibson. |
| 1985 |
Karabinek SA80/L85
(5,56x45 mm NATO) |
Wielka Brytania |
Wojna Afgańska |
|
| 1984 |
|
|
Wojna Afgańska |
|
| 1983 |
Pistolet Bren Ten
(10 mm Auto) |
USA
(Dornaus and Dixon Enterprises) |
Wojna Afgańska |
|
| 1983 |
Pistolet SIG-Sauer P226
( 9×19 mm Parabellum) |
Szwajcaria, Niemcy |
Wojna Afgańska |
SIG-Sauer P226 przegrał konkurs na służbową broń USArmy z Berettą M9, ale był używany przez jednostki specjalne USA. |
| 1983 |
Pistolet FB P-83 Łucznik Wanad
(9×18 mm Makarov) |
Polska |
Wojna Afgańska,
Stan wojenny w Polsce |
|
| 1982 |
Pistolet Glock 17
(9×19 mm Parabellum) |
Austria |
Wojna Afgańska,
Stan wojenny w Polsce,
Wojna o Falklandy-Malwiny
|
Glock 17 rozpoczyna erę "broni filmowej", czyli broni której popularność była inspirowana głównie filmami. Glocka oglądać można było w latach 80-tych m.in. w serialu "Miami Vice" (Don Johnson) i filmie "Die Hard 2" (Bruce Willis). Szczególną uwagę mediów przyciągnęła fałszywa informacja, że jako "broń z plastiku" nie jest wykrywany przez urządzenia kontrolne na lotniskach. Użytkownicy glocków, podczas czyszczenia ich stalowych luf i zamków, do dziś się z tego żartu śmieją. |
| 1982 |
Karabin wyborowy Barrett M82
(.50 - 12,7 mm NATO) |
USA |
Wojna Afgańska,
Stan wojenny w Polsce,
Wojna o Falklandy-Malwiny |
|
| 1981 |
Rewolwer Smith & Wesson Model 686
(.357 Magnum, .38 Special) |
USA |
Wojna Afgańska,
Stan wojenny w Polsce |
W dniu 13 maja 1981 na placu świętego Piotra w Watykanie o godzinie 17:19 turecki zamachowiec Mehmet Ali Ağca, z organizacji terrorystycznej Szarych Wilków, oddaje 4 strzały z pistoletu Browning HP (9×19 mm Para) poważnie raniąc papieża Jana Pawła II. Rany postrzałowe odnoszą również dwie turystki Ann Odre i Rose Hall.
----------
W dniu 16 grudnia 1981 strzały z pistoletów maszynowych PM-63 Rak (9×18 mm Makarow), należących do plutonu specjalnego ZOMO pod dowództwem chor. Romualda Cieślaka, kończą żywot 6 znajdujących się pomiędzy ścianą kotłowni a wagą górników na terenie kopalni węgla kamiennego Wujek w Katowicach.
|
| 1980 |
|
|
Wojna Afgańska |
W dniu 5 maja 1980 pistolety maszynowe H&K MP5 należące do antyterrorystów SAS zakończyły żywot 5 arabskich terrorystów i jednego zakładnika na terenie irańskiej ambasady w Londynie. Akcja stała się sławna, gdyż odbyła się w biały dzień na oczach i w kamerach dziennikarzy. |
| 1979 |
|
|
Wojna Afgańska,
Wojna kambodżańsko-wietnamska |
|
| 1978 |
Karabinek Steyr AUG-77
(5,56 x 45 mm NATO) |
Austria |
Wojna kambodżańsko-wietnamska,
Wojna w Ogadenie
|
|
| 1977 |
|
|
Wojna w Ogadenie |
|
| 1976 |
Pistolet CZ 75
(9×19 mm Parabellum) |
Czechosłowacja |
|
CZ 75 to prawdopodobnie jedyny pistolet na nabój 9x19, produkowany na terenie Układu Warszawskiego. Ze względu na „niekompatybilność” z amunicją sowiecką CZ-75 produkowano całkowicie na eksport, do krajów "dewizowych". Na pistolet był tak duży popyt w krajach zachodnich, że przemysł czechosłowacki nie był w stanie sprostać zamówieniom więc z chęci zysku na całym świecie uruchomiono produkcję bardzo wielu klonów i nieautoryzowanych podróbek, które są produkowane do dziś. |
| 1976 |
Pistolet Beretta 92F
(9×19 mm Parabellum) |
Włochy |
|
W 1976 roku podczas Columbia Conference, John Dean "Jeff" Cooper , Ray Chapman i Ken Hackathorn zakładają Międzynarodową Federację Strzelectwa Praktycznego (IPSC). |
| 1975 |
Karabinek AK-74
(5,45x39 mm) |
ZSRR |
Wojna Wietnamska |
AK-74 był spóźnioną odpowiedzią ZSRR na małokalibrowe karabinki amerykańskie M16 i M4. Największą zaletą naboju 5,45x39, podobnie jak jego amerykańskiego konkurenta 5,56x45, jest stosunkowo płaski tor lotu. Umożliwia to strzelanie na różne dystanse, w pewnym zakresie, bez konieczności regulowania (przystrzeliwania) przyrządów celowniczych. |
| 1974 |
|
|
Wojna Wietnamska |
|
| 1973 |
|
|
Wojna Wietnamska,
Wojna Jom Kipur |
|
| 1972 |
Karabinek Galil
(5,56x45 mm lub 7,62x51 mm NATO) |
Izrael |
Wojna Wietnamska |
|
| 1972 |
Karabin wyborowy HK PSG1
(.30 - 7,62x51 mm NATO) |
Niemcy |
Wojna Wietnamska |
W dniu 30 stycznia 1972 w północno-irlandzkim Londonderry (Wielka Brytania) pomimo zakazu gromadzi się ośmiotysięczny tłum katolików protestującym przeciwko skierowanym w nich represjom ze strony władz. Władze brytyjskie wydają rozkaz rozpędzenia demonstracji 1 Regimentowi Spadochroniarzy. Żołnierze próbują wykonać rozkaz za pomocą armatek wodnych i gazu łzawiącego. Wobec nieustępliwej postawy tłumu, wojsko otacza katolików i pod osłoną wozów pancernych rozpoczyna masakrę z użyciem karabinów L1A1 SLR (7.62×51mm NATO). W wyniku ostrzału zabito 13 osób a 16 zostało rannych. Wydarzenia te przeszły do brytyjskiej i irlandzkiej historii jako "Bloody Sunday". |
| 1971 |
Pistolet Smith & Wesson Model 59
(9×19 mm Parabellum) |
USA |
Wojna Wietnamska,
Wojna Indyjsko-Pakistańska |
S&W Model 59 był pierwszym przedstawicielem tzw. "cudownych dziewiątek" czyli pistoletów oferowanych przez różnych producentów, które charakteryzowały się: kalibrem 9×19 mm Parabellum, metalowym szkieletem, kurkowym mechanizmem uderzeniowym, bardzo pojemnym i łatwym w szybkiej wymianie magazynkiem (14-20 nabojów) i mechanizmem spustowym SA/DA. Najbardziej znanymi i "kultowymi" przykładami "cudownych dziewiątek" są: Beretta 92FS, CZ 75, Sig Sauer P226. |
| 1970 |
Karabinek Zastava M70
(7,62 × 39 mm wz. 43) |
Jugosławia |
Wojna Wietnamska,
Grudzień 1970 |
W dniu 17 grudnia 1970 pracownicy Stoczni im. Komuny Paryskiej wysiadają z kolejki SKM i kierują się do swojego zakładu w celu świadcznia obowiązku pracy. Drogę do pracy zastępują oddziały milicji i wojska. Gdy zebrała się odpowiednio duża liczba pracowników milicja i wojsko otwiera ogień (z broni palnej nieustalonego typu) do zebranego tłumu. Wybuchają zamieszki, które obejmują całe trójmiasto oraz rozchodzi się fala strajków w wielu regionach PRL. W odpowiedzi władze rozpoczynają działania pacyfikacyjne metodami typowo wojennymi z użyciem 550 czołgów i 700 transporterów opancerzonych, wspieranych przez piechotę złożoną z 5 tysięcy milicjantów i 27 tysięcy żołnierzy LWP. Straty po stronie robotników i przypadkowych ofiar to 41 zabitych i 1164 rannych. |
| 1970 |
|
|
Wojna Wietnamska,
Grudzień 1970 |
W dniu 5 kwietnia 1970 w Newhall, California policjanci drogówki Walt Frago i Roger Gore próbują aresztować Bobby'ego Davisa i Jacka Twinninga poruszających się czerwonym pontiakiem. Przestępcy otwierają ogień ze Smith & Wesson 28 (.357) i Smith & Wesson 49 (.38) uśmiercając policjantów. Na miejce przybywają funkcjonariusze George Alleyn ze strzelbą Remington Model 870 (12 g) and James Pence z rewolwerem (.357) oraz przechodzień, weteran Gary Knees (korzystał z broni policjantów), którzy rozpoczynają wymianę ognia z Frago i Gore. Po opróżnieniu bębnów przestępcy wyjmują z pontiaka strzelbę sawed-off Western Field (12 g) i Colta M1911 (.45 ACP). Policjanci giną a Knees po wystrzelaniu amunicji chowa się w rowie. Kolejny patrol zmusza bandytów do ucieczki. Wydarzenie jest znane jako "Newhall Incident". |
| 1969 |
|
|
Wojna Wietnamska,
Wojna futbolowa |
|
| 1968 |
|
|
Wojna Wietnamska,
Inwazja na Czechosłowację |
W dniu 31 stycznia 1968 oddział 19 komandosów Viet Congu uzbrojonych w chińskie karabinki AK type 56 (7,62×39), granatniki rakietowe B-40 i 40 funtów materiału wybuchowego C-4 wysadza otwór w ogrodzeniu amerykańskiej ambasady w Sajgonie od strony ulicy Thong Nhut i wchodzi na terytorium USA. Ochrona ambasady podejmuje walkę za pomocą strzelb Remington 870 (12 ga), rewolwerów S&W 10 (.38 Special), pistoletów maszynowych Beretta M12 (9x19mm Para) i granatów ręcznych M26. Części członków Viet Congu udaje się wejść do budynku ambasady, gdzie zostają zlikwidowani przez Amerykanów za pomocą pistoletów Colt M1911, po wcześniejszym rozrzuceniu granatów z gazem CS. Straty amerykańskie to 5 żołnierzy, po stronie Viet Congu 18 zabitych i 1 wzięty do niewoli. Atak był jednym z epizodów wielkiej ofensywy sił komunistycznych w trakcie buddyjskiego święta Tet. Ze względu na wcześniejsze oświadczenia władz o zwycięstwie USA w Wojnie Wietnamskiej widok pokazywanych w telewizji marines rozpaczliwie broniących się przed nacierającym Viet Congiem na terenie ambasady USA wstrząśnie amerykańską opinią publiczną i spowoduje wycofanie się USA z wojny, pomimo militarnego w niej zwycięstwa.
-------------------------------
W dniu 7 września 1968 w czeskim Jičínie pijany szeregowy Ludowego Wojska Polskiego Stefan Dorna zaczyna strzelać ze służbowego karabinka AKM (nabój 7,62×39mm) do przypadkowo napotkanych przechodniów oraz polskich żołnierzy z własnej jednostki, opróżniając 2 magazynki. Zginęły 2 osoby a 7 zostało rannych (w tym 2 Polaków). |
| 1967 |
|
|
Wojna Wietnamska,
Wojna sześciodniowa |
|
| 1966 |
Pistolet maszynowy HK MP5
(9×19 mm Parabellum) |
Niemcy |
Wojna Wietnamska |
W 1966 armia USA złożyła zamówienie na 840 tys. karabinów M16. Zakup broni na tańszą amunicję małokalibrową był związany ze znikomym wpływem indywidualnej broni strzeleckiej na przebieg działań zbrojnych oraz z niskim poziomem wyszkolenia żołnierzy, którzy zużywali ogromne ilości amunicji (szacunkowo 50 tysięcy sztuk na jedno trafienie).
-------------------------------------------------
W dniu 1 sierpnia 1966 Charles Whitman, student Uniwersytetu Teksańskiego w Austin, za pomocą noża zabija matkę i żonę a następnie wchodzi na taras widokowy na 28 piętrze wieży w kampusie studenckim, uzbrojony w karabiny Remington 700 ADL (6mm), Remington 141 (.35), M1 carbine (.30), strzelbę Sears 60 (12g), pistolety Luger P08 (9x19mm) i Galesi-Brescia (.25 ACP) oraz rewolwer S&W M19 (.357). Rozpoczyna ostrzał w stronę przypadkowych przechodniów. Uśmierca 16 i rani 32 osoby. Policja otacza budynek i próbuje unieszkodliwić snajpera, lecz ogień nie jest wystarczająco celny. Żywot bandyty kończy, po wejściu na taras widokowy, policjant Houston McCoy dwoma strzałami z bliskiej odległości ze służbowej strzelby (12g).
|
| 1965 |
Pistolet FB Łucznik P-64
(9×18 mm Makarov) |
Polska |
Wojna Wietnamska,
II wojna o Kaszmir |
|
| 1964 |
|
|
Wojna Wietnamska |
|
| 1963 |
Karabin wyborowy SWD
Jewgienij Dragunow
(7,62x54 mm R) |
ZSRR |
|
Lee Harvey Oswald 22 listopada 1963 strzela do prezydenta Johna F. Kennedy’ego z karabinu Carcano Mod. 91 (6.5×52mm).
Dwa dni później, 24 listopada 1963 kryminalista Jack Ruby za pomocą rewolweru Colt Cobra (nabój .38 S&W Specjal) kończy żywot Lee Harveya Oswalda, skutecznie uniemożliwiając wyjaśnienie wszystkich kwestii związanych z niedawnym zamachem na prezydenta USA.
|
| 1962 |
Karabin wyborowy Remington 700
(.308 Win, .223 Rem, .243 Win, 7 mm Rem Mag, .300 Win Mag, .300 Rem Ultra Mag, .338 Lapua Mag) |
USA |
Kryzys kubański |
|
| 1961 |
Strzelba Mossberg 500
(12 gauge, 20 gauge, .410 bore) |
USA |
Inwazja w Zatoce Świń |
|
| 1960 |
Karabinek Colt M16
(5,56x45 mm) |
USA |
Wypadki nowohuckie 1960 |
W dniu 27 kwietnia 1960 na Osiedlu Teatralnym w Nowej Hucie władze rozpoczynają demontaż krzyża, zlokalizowanego w miejscu planowanej budowy kościoła. Okoliczni mieszkańcy obstawiają krzyż nie dopuszczając do jego zniszczenia. Na miejsce przybywają oddziały ZOMO i MO próbujące nieskutecznie rozpędzić tłum m.in. za pomocą armatki wodnej. Wieczorem do pacyfikacji mieszkańców przyłącza się wojsko. Na rozkaz pułkownika Żmudzińskiego rozpoczynają się brutalne represje, również z użyciem broni palnej. Oddano do ludności cywilnej około 140 strzałów. Po godz 23:00 władze odzyskują kontrolę nad Nową Hutą. W miejscu historycznego krzyża obecnie stoi Pomnik Krzyża Nowohuckiego. |
| 1959 |
Pistolet maszynowy Sa vz. 61 Škorpion
(7,65 mm Browning) |
Czechosłowacja |
Rewolucja kubańska |
|
| 1958 |
|
|
Rewolucja kubańska |
|
| 1957 |
Rewolwer Smith & Wesson Model 29
(.44 Magnum) |
USA |
Rewolucja kubańska |
S&W Model 29 zagrał w filmie "Dirty Harry" (1971). W roli detektywa Harry’ego Callahana (czyli "tego który go trzymał") wystąpił Clint Eastwood. |
| 1957 |
Uniwersalny karabin maszynowy M60
(7,62×51 mm NATO)
|
USA |
Rewolucja kubańska |
Prace nad M60 rozpoczęto w wyniku fascynacji niemieckimi MG34 i MG42. Przez pół wieku pełnił rolę podstawowego rkm piechoty USArmy. M60 zagrał, w asyście Sylwestra Stallone, m.in. w finałowych scenach filmu "First Blood" (Pierwsza Krew) z 1982r, który jest obecnie bardziej znany jako "Rambo I".
|
| 1956 |
Pistolet maszynowy Uzi
(9×19 mm Parabellum) |
Izrael |
Rewolucja kubańska,
Powstanie węgierskie,
Poznański Czerwiec |
W dniu 28 czerwca 1956 w Poznaniu robotnicy spontanicznie rozpoczynają zbrojne powstanie przeciwko władzom PRL rozbrajając milicjantów i uwalniając więźniów. Na rozkaz marszałka ZSRR Konstantego Rokossowskiego 2 dywizje pancerne, wsparte przez 2 dywizje piechoty LWP uderzają na powstańców uzbrojonych w około 250 sztuk ręcznej broni strzeleckiej różnego typu, w tym jeden rkm. Zginęło około 70 osób a około 600 zostało rannych. |
| 1955 |
|
|
Rewolucja kubańska |
|
| 1954 |
Karabin L1A1
(7,62x51 mm NATO) |
Wielka Brytania |
Rewolucja kubańska |
W latach 50-tych armia USA wypromowała standard podstawowej amunicji karabinowej piechoty 7,62x51 mm NATO w ramach sojuszu NATO. W Europie od razu zauważono, że jest to nabój zdecydowanie zbyt silny do prowadzenia ognia ciągłego w pozycji stojącej. Z tej przyczyny m.in. podstawowy karabin piechoty brytyjskiej L1A1 został zaprojektowany jako broń wyłącznie półautomatyczna. Dla przykładu słynny amerykański M14 początkowo był produkowany jako broń automatyczna z możliwością przełączenia w tryb samopowtarzalny, a następnie "ewoluował" tracąc możliwość strzelania seriami. |
| 1954 |
Karabin Springfield M14
(7,62×51 mm NATO) |
USA |
Rewolucja kubańska |
|
| 1953 |
Karabin FN FAL
(7,62×51 mm NATO) |
Belgia |
Wojna Koreańska,
Rewolucja kubańska |
|
| 1952 |
Pistolet Makarow PM
(9×18 mm Makarov) |
ZSRR |
Wojna Koreańska |
|
| 1951 |
Karabin sportowy wz.48 (kbks)
Bohdan Szpaderski
(.22 Long Rifle - 5,6mm)
|
Polska
("Łucznik"
Radom)
|
Wojna Koreańska |
|
| 1950 |
Karabinek Cristobal M2
(.30 Carbine - 7,62 mm) |
Dominikana |
Wojna Koreańska |
Karabinek Cristobal M2 był używany przez najsłynniejszego komunistę Ameryki Łacińskiej, Argentyńczyka Ernesto Che Guevarę. |
| 1949 |
Karabinek AK
Michaił Kałasznikow
(7,62 × 39 mm wz. 43) |
ZSRR |
|
Karabinek AK to popkulturowa "ikona" czasów Zimnej Wojny. Jest obecny nie tylko w filmach i literaturze, ale nawet można go odnaleźć na fladze Mozambiku. Nie jest i nie był ani tak dobry, ani tak niezawodny jak o nim piszą i mówią, ale był jak wszystko co radzieckie: tani, prosty, "wystarczający" i przede wszystkim produkowany w milionach sztuk. |
| 1949 |
Karabin MAS 49
(7,5x54mm MAS)
|
Francja |
|
|
| 1948 |
Pistolet MCM Margolin
Michaił Margolin
(.22 Long Rifle - 5,6mm) |
ZSRR
(Iżewskij Miechaniczeskij Zawod) |
|
Pistolet tarczowy Michaiła Margolina był podstawowym pistoletem sportowym w krajach RWPG. Z jego użyciem zdobyto mnóstwo medali na prestiżowych zawodach międzynarodowych. Do dziś jest używany na wielu strzelnicach i jest znany (przynajmniej ze słyszenia) każdemu, kto ma cokolwiek wspólnego ze strzelectwem sportowym. Pistoletu tego używał m.in. Józef Zapędzki medalista: olimpijski (2x), mistrzostw świata (2x), mistrzostw Europy (7x) oraz mistrz Polski (14x). |
| 1947 |
|
|
I wojna o Kaszmir |
|
| 1946 |
|
|
II Wojna Światowa |
|
| 1945 |
Samopowtarzalny karabinek Simonowa SKS
(7,62 × 39 mm wz. 43) |
ZSRR |
II Wojna Światowa |
Samobójczy strzał z pistoletu Walther PPK kal. 7,65mm prawdopodobnie kończy żywot Adolfa Hitlera. |
| 1944 |
|
|
II Wojna Światowa,
Powstanie Warszawskie |
Komandosi Kedywu AK serią z pistoletu Sten zasilanego amunicją 9×19 mm Parabellum 1 lutego 1944r. kończą żywot Franza Kutschery "Dowódcy SS i Policji na Dystrykt Warszawski".
----------
W dniu 6 czerwca 1944 na 5-ciu normandzkich plażach miało miejsce lądowanie wojsk koalicji antyhitlerowskiej. Lądowanie Amerykanów na plaży "Omaha" zakończyło się pyrrusowym zwycięstwem. Bombardowanie i przygotowanie artyleryjskie nie osłabiło atakowanych pozycji w wyniku czego oddziały niemieckie za pomocą szybkostrzelnych karabinów maszynowych MG42 przez kilka godzin masakrowały kolejne fale amerykańskiego desantu morskiego.
----------
W lipcu 1944 roku podczas szkolenia dla członków niemieckiej organizacji młodzieżowej Hitlerjugend na terenie kościoła św. Doroty w Licheniu wychowawczyni Berta Bauer demonstracyjnie strzela (z pistoletu nieznanego typu) w stronę znajdującego się tam krucyfiksa, wywołując 13 śladów po pociskach. Tego samego dnia Berta Bauer ginie od ognia broni pokładowej samolotu w drodze na stację kolejową w Koninie.
|
| 1943 |
Pistolet maszynowy PPS
Aleksiej Sudajew
(7,62 × 25 mm TT) |
ZSRR |
II Wojna Światowa |
|
| 1943 |
Pistolet maszynowy Błyskawica
Seweryn Wielanier
(9×19 mm Parabellum) |
Polska
(manufaktury AK) |
II Wojna Światowa |
Polska była jedynym okupowanym krajem w czasie II wojny światowej, który w warunkach konspiracji skonstruował i wyprodukował własną broń maszynową. Od roku 1943 do upadku Powstania Warszawskiego oddziały Armii Krajowej otrzymały szacunkowo 700 Błyskawic, wyprodukowanych w małych warsztatach rzemieślniczych, w większości nieświadomych faktu, że produkują broń. Ostateczny montaż i przestrzelenie broni następował w warsztacie produkującym ogrodzenia metalowe Franciszka Makowieckiego na Placu Grzybowskim 3/5 w Warszawie. PM Błyskawica został zaprojektowany tak, aby wszystkie części przed złożeniem nie przypominały elementów broni palnej, co ułatwiało konspiracyjną produkcję i przechowywanie. Broń była bardziej szykostrzelna, lżejsza i mniejsza od brytyjskiego Stena i niemieckiego MP-40, co ułatwiało jej skryte noszenie pod płaszczem i walkę na bliską odległość. Broń w praktyce okazała się zbyt szybkostrzelna dla potrzeb konspiracyjnej armii mającej problemy z zaopatrzeniem w amunicję. |
| 1942 |
Karabinek StG44
(7,92 x 33 mm Kurz) |
Niemcy |
II Wojna Światowa |
Doświadczenia II wojny światowej wykazały, że piechota w warunkach zmechanizowanej wojny manewrowej rzadko strzela na odległość większą niż 300 m za to znacznie częściej musi walczyć w lesie, okopach lub miastach, dlatego karabiny czterotaktowe z długą lufą na bardzo silne naboje w praktyce są właściwie wykorzystywane tylko przez nielicznych strzelców wyborowych. Z drugiej strony szybkostrzelna broń na naboje pistoletowe jest praktycznie bezużyteczna w walce na dystans w otwartym terenie. Wojskowi decydenci poszukiwali broni, która byłaby kompromisem pomiędzy pistoletem maszynowym a precyzyjnym karabinem z długą lufą. StG44 był pierwszą udaną, wojskową bronią automatyczną na nabój pośredni. Za pomocą karabinków można prowadzić wystarczająco celny ostrzał na ok. 300-400 metrów i jednocześnie broń jest na tyle krótka i lekka, że nadaje się do walki w pomieszczeniach, lesie i okopach. Nabój pośredni gwarantuje również (w przeciwieństwie do pistoletowego) możliwość przebicia hełmu lub lekkiej kamizelki kuloodpornej. Po wojnie StG44 był używany w NRD i Jugosławi do czasu gdy został wyparty całkowicie przez karabinki AK.
-------------------------------------------------------------
W dniu 27 maja 1942 dwóch komandosów Jozef Gabčik i Jan Kubiš w ramach operacji "Anthropoid" przeprowadzają zamach na Reinharda Heydricha, trzecią osobę w III Rzeszy, w trakcie jego przejazdu odkrytym mercedesem do zamku na Hradczanach. Akcja przebiega wyjątkowo nieudolnie. Atak rozpoczyna Gabcik za pomocą pistoletu maszynowego Sten (9×19), który nie odpala z powodu zacięcia. Heydrich podejmuje wyzwanie wyciągając pistolet Parabellum P08 (9×19). W tym czasie Kubiš ciska granat, ale nie udaje mu się wrzucić go do samochodu. Haydrich otwiera ogień zmuszając napastników do ucieczki. Protektor Czech i Moraw zostaje jedynie lekko ranny. Jak się później okazało, odłamek z odpalonego granatu przed zranieniem Haydricha porwał kawałek końskiego włosia z tylnej kanapy mercedesa, powodując po kilku godzinach infekcję i zgon. Niemiecka kanapa okazała się w trakcie zamachu skuteczniejsza niż brytyjska broń palna i granat.
|
| 1941 |
Pistolet maszynowy Sten
(9×19 mm Parabellum) |
Wielka Brytania |
II Wojna Światowa |
|
| 1941 |
Pistolet maszynowy PPSz
(7,62 × 25 mm TT) |
ZSRR |
II Wojna Światowa |
|
| 1941 |
Karabinek Winchester M1
(7,62 mm, .30 Carbine) |
USA |
II Wojna Światowa |
|
| 1941 |
Uniwersalny karabin maszynowy MG42
(7,92×57 mm Mauser) |
Niemcy |
|
MG42 jest udoskonaloną wersją MG34. Cechował się niespotykaną wcześniej szybkostrzelnością teoretyczną 1200 strzałów na minutę, zapewniającą nie tylko dużą siłę ognia ale również niesamowite wrażenia akustyczne. |
| 1940 |
Pistolet maszynowy MP-40
Heinrich Vollmer
(9×19 mm Parabellum) |
Niemcy |
II Wojna Światowa,
Wojna zimowa |
MP-40 to jedna z "ikon" niemieckich sił zbrojnych z czasów II Wojny Światowej. Każdy reżyser filmu, którego akcja jest osadzona w tym okresie, robi wszystko, aby pozyskać do zdjęć właśnie tą broń. W rzeczywistości większość niemieckich żołnierzy piechoty używała zwykłego, czterotaktowego Mausera Kar98k. Uwaga: Hugo Schmeisser zaprojektował tylko magazynek do tego PM-a, co nie zmienia faktu, że tradycyjnie ten PM jest potocznie nazywany "Schmeisserem". |
| 1939 |
Pistolet maszynowy Mors
Piotr Wilniewczyc
Jan Skrzypiński
(9×19 mm Parabellum) |
Polska
(WFK w Warszawie) |
II Wojna Światowa,
Wojna Obronna 1939,
Wojna zimowa,
Hiszpańska wojna domowa |
Wojna zimowa okazała się kompromitacją Armii Czerwonej. Fińscy strzelcy rywalizowali w ilości zastrzelonych wrogów. Za najskuteczniejszego snajpera wszech czasów do dziś uznawany jest Simo Häyhä, któremy propaganda fińska przypisywała 505 zabitych wrogów za pomocą karabinu Mosin 28 ze zwykłym celownikem mechanicznym oraz około 200 z pistoletu maszynowego Suomi. |
| 1938 |
Karabin przeciwpancerny wz. 35
Józef Maroszek
(7,92 × 107 mm DS) |
Polska
(PFK w Warszawie)
|
|
|
| 1938 |
Pistolet Walther P38
(9×19 mm Parabellum) |
Niemcy |
Hiszpańska wojna domowa |
Walther P38 był najnowocześniejszą bronią krótką swoich czasów, w różnych wariantach produkowany do końca XX w. Pierwszy pistolet wojskowy z mechanizmem spustowym podwójnego działania SA/DA. |
| 1937 |
|
|
Hiszpańska wojna domowa |
|
| 1936 |
Karabin Springfield M1 Garand
(7,62 × 63 mm, .30-06 Springfield) |
USA |
Hiszpańska wojna domowa |
|
| 1935 |
Pistolet FN Browning High Power
(9×19 mm Parabellum) |
Belgia |
|
FN Browning HP był bronią przyboczną m.in. majora Zygmunta Szendzielarza “Łupaszki” dowódcy 5 Wileńskiej Brygady AK. Pistolet ten odznaczał się bardzo pojemnym 13-sto nabojowym magazynkiem, w porównaniu np. do polskiego VIS-a (8 naboi) czy Colta 1911 (7 naboi). |
| 1935 |
Pistolet FB Vis
(9×19 mm Parabellum) |
Polska |
|
Pistolet Vis to legendarna broń krótka wytworzona na bazie amerykańskiego Colta M1911. Jego wysoka jakość i walory użytkowe sprawiły, że był produkowany do końca II wojny światowej przez Niemców po przejęciu fabryki radomskiego Łucznika. Jest obecny do dziś w kulturze masowej, m.in. w słowach, autorstwa Józefa „Ziutka” Szczepańskiego, pieśni powstańczej "Pałacyk Michla" harcerskiego Batalionu Parasol "[...] Bronią się chłopcy od Parasola, Choć na tygrysy mają visy [...]". |
| 1935 |
Pistolet maszynowy EMP
Heinrich Vollmer
(9 x 19 mm Parabellum) |
Niemcy |
|
|
| 1934 |
Karabin maszynowy MG34
(7,92×57 mm Mauser)
|
Niemcy |
|
MG34 w II połowie XX wieku stanie się inspiracją dla twórców filmów z serii Gwiezdne Wojny przy tworzeniu ciężkiego blastera dla szturmowców imperium. |
| 1933 |
|
|
|
W dniu 5 marca 1933 Naczelna Rada Strzelectwa Sportowego w Polsce podejmuje decyzję o utworzeniu Polskiego Związku Strzelectwa Sportowego. Stanowisko pierwszego prezesa PZSS obejmuje pułkownik dyplomowany Stanisław Weck. |
| 1932 |
|
|
|
|
| 1931 |
Pistolet maszynowy Suomi
(9×19 mm Parabellum) |
Finlandia |
|
Suomi zainspirował radzieckich konstruktorów do prac nad tego typu bronią. Nieprzypadkowo jest do niego bardzo podobny późniejszy radziecki PPSz. |
| 1930 |
Pistolet TT
Fiodor Tokariew
(7,62x25 TT) |
ZSRR
(Tulski Tokariew) |
|
Pistolet TT był najbardziej rozpowszechnioną bronią krótką w krajach komunistyczynych w latach od lat 30-tych do 60-tych. Był jedną z ikon propagandy radzieckiej w okresie II Wojny Światowej w wyniku czego potocznie nazywano go "bronią bohaterów". Pistolet w sensie technicznym miał sporo wad do których należały m.in. brak nastawnego bezpiecznika, niska jakość produkcji w okresie wojny oraz amunicja o bardzo dużej prędkości początkowej lecz niewielkiej tzw. "sile obalającej". Ze względu na specyficzną amunicję pistolet ten był bardzo pożądany w latach 90-tych wśród przestępców, gdyż przy użyciu wojskowej amunicji z rdzeniem stalowym z łatwością przebijał kamizelki kuloodporne mieszczące się pod ubraniem. |
| 1929 |
Pistolet Walther PPK
(7.65×17 mm Browning SR - .32 ACP) |
Niemcy |
|
W Walentynki 14 lutego 1929 roku pistolety maszynowe Thompson (nabój .45 ACP), w rękach przebranych za policjantów członków gangu Ala Capone (z oddziału Jacka „Machine Guna” McGurna) zakończyły żywot 5 członków gangu Bugsy’ego Morana i 1 z bandy North Side Gang, a także 1, przypadkowej ofiary. Wydarzenie to przeszło do historii jako "Masakra w dniu Świętego Walentego" i zapoczątkowało zmiany nastrojów politycznych w USA, które doprowadziły m.in. do zakończenia okresu prohibicji.
----------
Walter PPK został włożony przez pisarza Iana Flemminga do rąk Jamesa Bonda w jego słynnych powieściach szpiegowskich i można go oglądać w większości starszych filmów o agencie 007.
|
| 1928 |
|
|
|
W nocy z 4 na 5 grudnia 1928 przed warszawskim Belwederem zastrzelony został, z pistoletu nieznanego typu, strzegący budynku starszy żandarm Franciszek Koryzma. W trakcie zdarzenia mieszkańcem Belwederu był Józef Piłsudski. Śledztwo zostało od początku objęte ścisłą tajemnicą państwową, co zaowocowało wieloma spiskowymi teoriami. Wg jednej z nich żandarm mógł być przypadkowo zastrzelony przez samego Naczelnika w chwili niepoczytalności. Była to nasłynniejsza zagadka kryminalna II Rzeczypospolitej, do dziś niewyjaśniona. |
| 1927 |
Karabin maszynowy Diegtiariowa
(7,62×54 mm R) |
ZSRR |
|
Karabin maszynowy Diegtiariowa, z charakterystycznym magazynkiem talerzowym, to jedna z popkulturowych ikon kojarzonych z Armią Czerwoną i Ludowym Wojskiem Polskim z okresu II wojny światowej oraz powojennych walk z niedobitkami polskiej partyzantki. Broń ta pojawia się m.in. w utworze "Już dopala się ogień biwaku" zespołu Contra Mundum, cyt.: "Po szwadronie ni śladu, ni znaku, Tylko dziektiar w oddali gdzieś gra". |
| 1926 |
|
|
Przewrót majowy |
|
| 1925 |
|
|
|
|
| 1924 |
|
|
|
|
| 1923 |
|
|
Zamieszki krakowskie,
Pucz monachijski
|
W dniu 20 lipca 1923 generał meksykańskiej rewolucji Francisco "Pancho" Villa podróżujący razem z 3 ochroniarzami czarnym samochodem Dodge 1919 zostaje ostrzelany z karabinów (nieznanego typu) przez 7 ukrytych zamachowców. W kierunku samochodu wystrzelono ponad 40 pocisków typu dumdum, z czego 9 trafiło generała, kończąc jego żywot.
------------------------------
W dniu 6 listopada 1923 o świcie policja i wojsko otacza Dom Robotniczy w Krakowie w celu uniemożliwienia organizacji zgromadzeń. Po pierwszej wymianie strzałów krakowscy robotnicy zaczynają rozbrajać żołnierzy i policjantów (pozyskując broń różnych typów) i rozpoczynają regularną wymianę ognia z nierozbrojonymi oddziałami, po czym odpierają atak kawalerii wyprowadzony z krakowskich Plant. Do niewoli zostało wziętych około 380 żołnierzy i policjantów. Bitwę kończy wycofanie się sił rządowych z miasta i pokojowe rozbrojenie robotników przez miejscowe władze PPS. Łączne straty obu stron to 32 osoby.
|
| 1922 |
|
|
|
W dniu 16 grudnia 1922 podczas zwiedzania wystawy w sali nr 1 na terenie pałacu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie Eligiusz Niewiadomski z rewolweru (nieznanego typu) trzema strzałami kończy żywot pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Gabriela Narutowicza. Od zaprzysiężenia do chwili śmierci profesor Gabriel Narutowicz zdążył podpisać tylko jedną decyzję jako głowa państwa... był to akt łaski dla więźnia skazanego na śmierć. |
| 1921 |
Pistolet maszynowy Thompson
(.45 ACP-11,43×23 mm) |
USA |
Wojna polsko-bolszewicka |
Thompson to broń zaprojektowana z myślą o okopach I wojny światowej, ale do końca jej trwania nie uporano się z wdrożeniem jego produkcji. Po wojnie stał się "ikoną" amerykańskiego kina gansterskiego czasów prohibicji.
Złowroga opinia jaka towarzyszyła Thompsonom sprawiła, że w ZSRR z przyczyn ideologicznych zakazano wyposażania armii w tego typu broń, aż do Wojny zimowej 1939/1940, w trakcie której piechota radziecka była dziesiątkowana ogniem fińskich pistoletów maszynowych Suomi. Ucharakteryzowany Thompson M1A1 zagrał m.in. główną rolę w filmie "Aliens" (1986), trzymany przez Sigourney Weaver, jako podstawowe "lekarstwo" na Obcych. |
| 1921 |
Pistolet Astra 400
Producent Astra-Unceta y Cia SA
(9mm Largo) |
Hiszpania
|
Wojna polsko-bolszewicka |
|
| 1920 |
|
|
Wojna polsko-bolszewicka |
Do marca 1920 bolszewicy ostatecznie wygrywają wojną domową w Rosji i przerzucają całość swych sił na front polski, przygotowując decydujące uderzenie na Lwów i Warszawę. Transporty wojenne, zakupione we Francji, zostają celowo zatrzymane na terenie Niemiec i Austrii a Czechosłowacja faktycznie przyłącza się do wojny po stronie Rosji zbrojnie zajmując w dniu 28 lipca 1920 Zaolzie. Pozbawiona dostaw amunicyjnych i rodzimego przemysłu wojennego polska armia jest skazana na pewną klęskę. W dniu 12 sierpnia 1920 na stację kolejową w Skierniewicach dociera dar rządu węgierskiego premiera Pála Telekiego w postaci 80 wagonów zawierających m.in. 22 miliony naboi do karabinów Mauser, wyprodukowanych w fabryce Manfréda Weissa na budapesztańskiej wyspie Czepel. Dzień później rozpoczyna się Bitwa Warszawska, którą ambasador brytyjski w Polsce lord Edgar Vincent D’Abernon określi jako „Osiemnasta decydująca bitwa w dziejach świata”. |
| 1919 |
|
|
Wojna polsko-bolszewicka |
|
| 1918 |
|
|
I Wojna Światowa |
W dniu 8 października 1918 amerykańska piechota atakuje niemieckie pozycje wzdłuż linii kolejowej Decauville na północ od Chatel-Chehery. Atak załamuje się pod ogniem umieszczonych na wzgórzu gniazd ckm-ów. 17 żołnierzy otrzymuje rozkaz przeniknięcia przez linię frotu i zajęcia wzgórza. Oddział bierze bardzo dużą liczbę jeńców lecz nie osiąga celu misji tracąc połowę składu. Przy życiu zostaje 8 amerykanów. Najwyższy rangą Alvin York poleca strzec jeńców i samotnie za pomocą karabinu M1917 Enfield (na amunicję .30-06 Springfield) metodycznie eliminuje kolejnych niemieckich ckm-istów, nie potrafiących trafić pojedynczego, okopanego żołnierza. Niemiecki dowódca poświęca 8 ludzi w celu przeprowadzenia ataku na bagnety w trakcie przeładowywania M1917. Alvin York dobywa z kabury Colta M1911 załadowanego ośmioma nabojami (7 magazynek + 1 w lufie) .45 ACP i eliminuje atakujących pojedynczymi strzałami. Niemcy poddają się i 8 amerykanów odprowadza do niewoli 132 jeńców niemieckich. |
| 1917 |
Pistolet maszynowy Schmeisser MP18
(9x19 mm Parabellum) |
Niemcy |
I Wojna Światowa,
Rewolucja październikowa,
Rewolucja meksykańska
|
MP18 to pierwszy udany model indywidualnej broni maszynowej. Pojawił się zbyt późno, aby wpłynąć na przebieg I wojny światowej, ale umożliwił stworzenie nowej formacji i taktyki jaką były niewielkie i mobilne oddziały szturmowe. |
| 1916 |
|
|
I Wojna Światowa,
Rewolucja meksykańska
|
|
| 1915 |
|
|
I Wojna Światowa,
Rewolucja meksykańska
|
|
| 1914 |
|
|
I Wojna Światowa,
Rewolucja meksykańska
|
W dniu 28 czerwca 1914 w Sarajewie Gavrilo Princip strzałami z pistoletu Browning M1910 (nabój 7,65x17) o numerze seryjnym 19074 zakończyły żywot arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga, co stało się pretekstem do wybuchu I wojny światowej. |
| 1913 |
|
|
Rewolucja meksykańska |
|
| 1912 |
Karabin maszynowy Lewis
Isaac Newton Lewis
(.303 - 7,7x56mm R) |
Wielka Brytania |
Rewolucja meksykańska |
|
| 1911 |
Pistolet Colt M1911 A1
John Browning
(.45 ACP) |
USA |
Rewolucja meksykańska |
W dniu 3 stycznia 1911 dwóch litewskich anarchistów z oddziału “Leesma” Fritz Svaars i Josef Sokoloff, uzbrojonych w pistolety Mauser C96 (7,63×25 Mauser), zostało otoczonych przez policję w swojej kwaterze na 2 piętrze przy Sidnej Street 100. Policja uzbrojona w rewolwery Webley (Webley&Scott .32 MP) rozpoczyna szturm. Anarchiści odpierają atak dzięki przewadze swojej broni. Ciężko ranny zostaje sierżant Ben Leeson. Przybyły na miejsce sekretarz stanu Winston Churchill osobiście wydaje rozkaz do ataku Gwardii Szkockiej uzbrojonej w karabiny powtarzalne Lee Enfield. Silny ogień karabinowy zmusza anarchistów do zejścia na 1 piętro a następnie parter budynku, który zaczyna płonąć. Pierwszy ginie Sokoloff trafiony pociskiem w głowę a następnie budynek częściowo zawala się grzebiąć Svaarsa. Wydarzenia te przeszły do historii jako "Siege of Sidney Street".
--------------------
Colt M1911 był pierwszym pistoletem półautomatycznym w jaki została wyposażona armia USA i był używany aż do lat 80-tych. W przeciwieństwie do armii europejskich w USArmy pistolet traktowano jako broń do walki, a nie atrybut oficera lub narzędzie wymuszania posłuszeństwa, dlatego w M1911 zastosowano silny nabój .45 ACP, zdolny do powalenia przeciwnika jednym strzałem. Pistolet ten do dziś jest uważany za "ikonę" amerykańskiego przemysłu zbrojeniowego. Zagrał niezliczoną liczbę ról w filmach akcji, a nawet w westernach np. "The Wild Bunch" (1969).
|
| 1910 |
Pistolet FN Browning M1910
(7,65x17 mm SR,
9mm Short) |
|
Rewolucja meksykańska |
FB Browning M1910 był używany m.in. przez Wojsko Polskie w okresie międzywojennym. W dniu 5 listopada 2019 na stanowisku archeologicznym na terenie dawnej placówki wojskowej w Westerplatte archeolodzy natrafili na szkielet polskiego żołnierza w którego kaburze znajdował się Browning FN (kal. 7,65x17 mm) z zapasowym magazynkiem. |
| 1909 |
|
|
|
|
| 1908 |
Pistolet Savage M1907
Elbert Searle
(7,65 x 17 mm SR Browning) |
USA
(Savage Arms Company) |
|
|
| 1907 |
|
|
|
|
| 1906 |
|
|
|
|
| 1905 |
Karabin Arisaka Typ 38
(6,5x50 mm SR) |
Japonia |
Rewolucja rosyjska 1905 roku,
Wojna rosyjsko-japońska
|
|
| 1904 |
|
|
Wojna rosyjsko-japońska |
|
| 1903 |
Karabin Springfield M1903
(.30-06 Springfield) |
USA |
|
|
| 1902 |
|
|
II Wojna burska,
Wojna filipińsko-amerykańska
|
Przebieg II Wojny burskiej jest znany m.in. z relacji młodego korespondenta wojennego Winstona Churchilla, który w trakcie walk został ranny i wzięty do burskiej niewoli, którą spędził w obozie jenieckim w Pretorii. Sprawność wojskowa burskich partyzantów zrobiła na młodym korespondencie ogromne wrażenie i później jako premier Wielkiej Brytanii nazwał brytyjskie oddziały specjalne tym samym słowem jakim Burowie określali podstawową jednostkę swojej armii, czyli "Commandos". |
| 1901 |
|
|
II Wojna burska,
Wojna filipińsko-amerykańska
|
|
| 1900 |
Pistolet P08 Parabellum
Georg Luger
(9×19 mm Parabellum) |
Niemcy
(Deutsche Waffen und Munitionsfabriken) |
II Wojna burska,
Wojna filipińsko-amerykańska
|
Luger P08 zagrał m.in. w propagandowym serialu PRL "Stawka większa niż życie" (1968). W rolach porucznika Hansa Klossa i SS-sturmbannführera Hermanna Brunnera (czyli "tych którzy go trzymali") zagrali Janusz Gajos i Emil Karewicz. |
| 1899 |
Pistolet FN Browning M1900
(7,65x17 mm SR-.32 ACP) |
Belgia |
II Wojna burska,
Wojna filipińsko-amerykańska,
Powstanie Mahdiego
|
Browning M1900 dzięki niewielkim wymiarom idealnie nadawał się do noszenia w ukryciu. Dzięki tej zalecie był wykorzystywany przez bojowców PPS w konspiracyjnej walce z władzami carskiej Rosji. Jednym z użytkowników tej broni był Józef Piłsudski, późniejszy marszałek Polski. M1900 jest pierwszym z serii udanych, małokalibrowych modeli Browninga, które były bardzo popularne w Europie, aż do drugiej wojny światowej, ze względu na łatwość ich skrytego noszenia pod ubraniem. Zostawiły swój ślad w literaturze, m.in. browningiem posługuje się kot Behemot na kartach "Mistrza i Małgorzaty" Michaiła Bułchakowa. |
| 1898 |
Karabin Mauser wz.1898 Gewehr 98
(7,92 x 57 mm Mauser) |
|
Rewolucja filipińska,
Powstanie Mahdiego
|
Karabiny systemu Mausera z ostatnich lat XIX wieku i ich późniejsze wersje oraz klony były najbardziej rozpowszechnioną bronią podstawową piechoty na całym świecie, aż do końca II wojny światowej, wliczając Wojsko Polskie w okresie II Rzeczypospolitej. W okresie międzywojennym w świadomości ówczesnych ludzi te słynne karabiny zajmowały to samo miejsce co dzisiaj radziecki AK47 lub amerykański M16/M4.
|
| 1897 |
Strzelba Winchester Model 1897
(12 i 16 gauge) |
USA |
Rewolucja filipińska,
Powstanie Mahdiego
|
Winchester Model 1897 po kilku niewielkich modyfikacjach (głównie skróceniu lufy) był używany przez USArmy do walki w okopach I wojny światowej jako M1897 "Trench Gun". |
| 1896 |
Pistolet Mauser C96
(7,63x25 mm) |
Niemcy |
Rewolucja filipińska,
Powstanie Mahdiego
|
Mauser C96 był używany m.in. w wojnach kolonialnych (w tym przez samego Winstona Churchila), wojnie domowej w Hiszpani i I wojnie światowej. Jest to jedna z bolszewickich "ikon" wojny domowej w Rosji 1917-1922 i pojawia się często w literaturze, np. w wierszu "Lewą marsz" Włodzimierza Majakowskiego, cyt. "dzisiaj ma głos towarzysz Mauzer". Do dziś jest chętnie pokazywany w filmach historycznych lub fabularnych, szczególnie gdy jakiejś postaci reżyser zamierza dodać cech diabolicznych, np. w starszych filmach z Jamesem Bondem. W latach 70-tych XX wieku broń ta m.in. zainspiruje twórców filmu "Star Wars" przy tworzeniu blastera dla postaci Hana Solo. |
| 1896 |
pocisk dum dum
Mark II Lee-Metford
Neville Bertie-Clay |
Indie
(kolonia brytyjska) |
Powstanie Mahdiego |
|
| 1895 |
Karabin Lee-Enfield
(.303, 7,7×56 mm R) |
Wielka Brytania |
Powstanie Mahdiego |
|
| 1895 |
Rewolwer Nagant wz. 1895
(7,62 mm×38 mm R) |
Belgia |
Powstanie Mahdiego |
Nagant wz. 1895 to najpopularniejsza europejska broń krótka I połowy XX wieku. Jest pod wieloma względami wyjątkowy, m.in. w chwili oddania strzału bęben dociskany jest do lufy w celu uszczelnienia broni a pociski są całkowicie schowane w łuskach naboi. W trakcie II wojny światowej i po niej był używany m.in. przez polskie podziemie zbrojne oraz ludzi wyjętych spod prawa, gdyż okazało się, że po drobnej przeróbce rewolwer można zasilać łatwo dostępną radziecką amunicją 7,62×25 mm TT. Do dziś pistolety w mowie potocznej nazywane są naganami, m.in. w piosence Kazika Staszewskiego z lat 90-tych "Jeszcze Polska..." z albumu "Spalam się" 1991r. cyt.: "W samochodach, przy chodnikach z lustrzanymi kularami siedzą groźni i ponurzy z gazowymi naganami [...]". |
| 1894 |
|
|
Powstanie Mahdiego |
|
| 1893 |
|
|
Powstanie Mahdiego |
|
| 1892 |
|
|
Powstanie Mahdiego |
|
| 1891 |
Karabin Carcano Mod. 91
(6,5x52 mm) |
Włochy |
Powstanie Mahdiego |
|
| 1891 |
Mosin–Nagant
(7,62×54 mm R) |
Rosja |
Powstanie Mahdiego |
|
| 1890 |
|
|
Powstanie Mahdiego |
|
| 1889 |
Ciężki karabi maszynowy Maxim
(początkowo .577/450 Martini-Henry 11,45 mm) |
Wielka Brytania |
Powstanie Mahdiego |
Hiram Maxim pod koniec XIX w. tworzył pierwsze udane karabiny maszynowe produkowane później w jego zakładach Vickers Sons and Maxim. Karabiny udowodniły swoją niesamowitą skuteczność w brytyjskich wyprawach kolonialnych, które traktowano niemal jak kampanie marketingowe producentów broni. W pierwszych dwóch dekadach XX wieku Maxim rozpoczął produkcję ckm-ów w Niemczech oraz sprzedał licencję również Rosji. Przyjęto jako zasadę, że ckm jest zasilany tą samą amunicją co podstawowy karabin piechoty danego kraju, dla późniejszego ułatwienia logistyki pola walki. W trakcie I wojny światowej brytyjska i niemiecka piechota używała ckm-ów wyprodukowanych przez fabryki należące do tego samego przedsiębiorcy, a rosyjska analogicznego sprzętu produkowanego na podstawie jego licencji. |
| 1889 |
Karabin Krag-Jørgensen
(8×58mm R, .30-40 Krag,
6,5×55mm Scan) |
Norwegia |
Powstanie Mahdiego |
|
| 1889 |
Karabin Gewehr 88
(7,9x57mm J lub 7,92x57mm JS) |
Niemcy |
Powstanie Mahdiego |
|
| 1888 |
|
|
Powstanie Mahdiego |
|
| 1887 |
|
|
Powstanie Mahdiego |
|
| 1886 |
Karabin Lebel Mle 1886
(8×50,5 mm R) |
Francja |
Powstanie Mahdiego |
Lebel Mle 1886 to pierwsza broń na współczesny, nitrocelulozowy proch bezdymny. Wszystkie armie świata rozpoczynają pośpieszne przezbrajanie arsenałów na nowy rodzaj prochu. Proch bezdymny wytwarza dużo większe ciśnienie w lufie więc jego załadowanie do broni czarnoprochowej kończy się zwykle jej rozerwaniem. Wraz z większym ciśnieniem pojawia się też problem hałasu, zagrażającego utratą słuchu. |
| 1885 |
|
|
Powstanie Mahdiego |
|
| 1884 |
|
|
Powstanie Mahdiego |
|
| 1883 |
|
|
Powstanie Mahdiego |
|
| 1882 |
|
|
Powstanie Mahdiego |
|
| 1881 |
|
|
I Wojna burska,
Powstanie Mahdiego
|
26 października 1881 w miasteczku Tombstone doszło do "Strzelaniny w O.K. Corral". W wymianie ognia wzięły udział m.in. rewolwery Colt SAA 1873 Peacemaker oraz Remington model 1875 oraz dubeltówki Coach Gun. Broń ta była trzymana przez
szerfa (i jego zastępców) Virgila, Morgana i Wyatta Earpów, "Doca" Hollidaya oraz członków gangu "Curley Billa" Brociusa: Toma i Franka McLaury, Billa i Ikema Clantonów oraz Billa Claiborne. |
| 1880 |
|
|
I Wojna burska |
William Lanyon, administrator brytyjskiej kolonii Transwal, postanowił "uszczelnić system podatkowy". Pierwszym "uszczelnionym" podatnikiem okazał się farmer Piet Bezuidenhout od którego miejscowy fiskus zarządał 27 funtów i 5 szylingów zaległego podatku, a następnie w ramach sądowej egzekucji komorniczej zajął jego wóz i wystawił na licytację. Na licytację, oprócz miłośników okazji zakupowych, przybyło około 100 uzbrojonych Burów, którzy zreprywatyzowali wóz zwracając go prawowitemu właścicielowi. Incydent ten rozpoczął I Wojnę burską w wyniku której Burowie z Transwalu wywalczyli niepodległość (choć tylko na 10 lat). W walkach strona brytyjska użyła standartowych karabinów Martini-Henry (.577 Enfield-Snider) a Burowie głównie jednostrzałowych karabinów Westley-Richards (kaliber 11,43 mm), powtarzalnych Winchester 1866 (.44 Henry RF) oraz strzelb gładkolufowych. |
| 1879 |
|
|
Wojna brytyjsko-zuluska |
W dniu 21 stycznia 1879 kolonialna armia brytyjska pod dowództwem lorda Chelmsforda uzbrojona w jednostrzałowe karabiny Karabin Martini-Henry (.577 Enfield-Snider) w sile 2,5 tys. żołnierzy maszerująca na Ulundi, stolicę państwa Zulusów, zakłada obóz pod Isandlwana. Po niewielkiej potyczce Chelmsford dzieli swoje siły, zostawiając w obozie 1,3 tys. żołniedzy i artylerię, a następnie rozpoczyna pościg za uciekającym przeciwnikiem, dając się wciągnąć w klasyczną pułapkę taktyczną. Dzień później osłabiony obóz zostaje zaatakowany przez siły główne Zulusów w sile 15 tys. wojowników, pod dowództwem Ntshinwayo Khozy, uzbrojonych jedynie w dzidy i tarcze. Butni i pewni siły ognia swoich dział, rakiet i karabinów Brytyjczycy wychodzą z obozu rozwijając swoje siły w 2 kilometrową linię obrony. Prawdopodobnie ani jeden Brytyjczyk nie uszedł z życiem. |
| 1878 |
Rewolwer Webley Bulldog
(.455 cala - 11,5 mm) |
Wielka Brytania
(Webley & Scott Ltd.)
Birmingham |
|
|
| 1877 |
|
|
|
|
| 1876 |
|
|
|
W pobliżu Little Bighorn River (25 czerwca 1876r.) około 1000 wojowników plemienia Lakota, Czejen i Arapaho, pod dowództwem Siedzącego Byka i Szalonego Konia, wyposażonych w łuki i powtarzalne karabiny lever action rozgromiło 268 osobowy oddział kawalerii USA pułkownika George Custera wyposażonego w jednostrzałowe karabiny Springfielda model 1873. |
| 1875 |
|
|
|
|
| 1874 |
|
|
|
|
| 1873 |
Rewolwer Colt Single Action Army, Peacemaker
(.45 Colt) |
USA |
|
Rewolwer SAA Peacemaker był używany m.in. przez generała Georga Pattona podczas II Wojny Światowej, pomimo dostępności bardziej nowoczesnych konstrukcji. |
| 1873 |
Karabin Springfield Model 1873 "Trapdoor"
(.45-70) |
USA |
|
|
| 1872 |
|
|
|
|
| 1871 |
Karabin Martini-Henry
(.577/.450 Martini-Henry, 14,7/11,45 mm) |
Wielka Brytania |
Wojna francusko-pruska |
|
| 1871 |
Karabin Mauser 1871
(11.15×60mmR, 10.15×63mmR, 11.15×37mmR, 9.5×60mmR, 11×59mmR Gras, 7×57mm, 7.65×53mm, 6.5×53.5mmR) |
Niemcy |
Wojna francusko-pruska |
|
| 1870 |
|
|
Wojna francusko-pruska |
|
| 1869 |
|
|
|
|
| 1868 |
Karabin Enfield-Snider
(.577 Snider - 14,7×48 mm R) |
Wielka Brytania |
|
W 1868 roku 19 państw podpisuje tzw. Deklaracją Petersburską zakazującą stosowania na polu walki broni strzeleckiej powodującej niepotrzebne cierpienie żołnierzy przeciwnika, a więc używania pocisków zawierających materiał wybuchowy, substancje zapalające lub łatwopalne. |
| 1867 |
|
|
|
|
| 1866 |
Karabin Winchester M1866
(.44, 11,2x22mm R Henry RF) |
USA |
|
Bitwa pod Sadową (3 lipca 1866). Pruska piechota uzbrojona w karabiny odtylcowe Dreyse'go, masakruje piechotę austriacką wyposażoną w ładowane odprzodowo karabiny Lorenz M1854. W rzeczywistości karabin Dreyse'go pod wieloma względami ustępował karabinowi Lorenza (celność, zasięg) za wyjątkiem szybkostrzelności i łatwości obsługi w pozycji leżącej, które okazały się czynnikiem decydującym. Jest to faktyczny początek epoki wojskowej amunicji scalonej. |
| 1865 |
|
|
Wojna secesyjna |
W dniu 14 kwietnia 1865 zwolennik Konfederacji John Wilkes Booth strzałem z pistoletu Philadelphia Deringer zakończył żywot 16-stego prezydenta USA Abrahama Lincolna. |
| 1864 |
|
|
Powstanie styczniowe,
Wojna secesyjna,
Wojna Duńska |
|
| 1863 |
|
|
Powstanie styczniowe,
Wojna secesyjna |
Bitwa pod Gettysburgiem (1–3 lipca 1863). Łączne straty obu stron to ok. 50 tys. żołnierzy z czego szacunkowo 95% od ognia broni strzeleckiej. W tej epoce to głównie karabiny rozstrzygają wyniki bitew. |
| 1862 |
Karabin Henry M1860 lever action
(.44 Henry) |
USA |
Wojna secesyjna |
|
| 1861 |
Karabin Springfield M1861
(.58 Minié 14,7 mm) |
USA |
Wojna secesyjna |
|
| 1861 |
Kartaczownica Gatlinga
(brak danych) |
Wielka Brytania |
Wojna secesyjna |
|
| 1860 |
|
|
II wojna opiumowa |
|
| 1859 |
|
|
II wojna opiumowa |
|
| 1858 |
Rewolwer Remington model 1858
(.36-9 mm) Navy,
(.44-11,2 mm) Army |
USA |
II wojna opiumowa |
Remington 1858 był pierwszym rewolwerem ze szkieletem zamkniętym. Była to ulubiona broń m.in. Buffalo Billa, twórcy słynnego widowiska cyrkowego "Wild West Show", specjalizującego się w odtwarzaniu historii Dzikiego Zachodu, często z osobistym udziałem uczestników pokazywanych wydarzeń jak np. wodza Dakotów Siedzącego Byka, który pokonał wojska pułkownika Georga Custera w bitwie nad Little Bighorn.
|
| 1857 |
Karabin Whitworth
Karabin Vereinsgewehr
(.547 Minié ball)(kaliber 11,5)
|
Wielka Brytania |
II wojna opiumowa |
W odprzodowo ładowanym karabinie Whitwortha zastosowano gwint heksagonalny. Była to broń precyzyjna, wykorzystywana m.in. przez strzelców wyborowych Konfederacji w czasie Wojny Secesyjnej. Partia 1000 szt. tego karabinu została zakupiona przez Rząd Narodowy w trakcie Powstania Styczniowego. Sprowadzeniu ich do Polski służyć miała tzw. "wyprawa morska Teofila Łapińskiego", która zakończyła się niepowodzeniem. |
| 1857 |
Karabin Vereinsgewehr 1857
(.547 Minié ball) |
|
II wojna opiumowa |
|
| 1856 |
|
|
Wojna krymska,
II wojna opiumowa |
|
| 1855 |
Karabin Springfield M1855
(.58 Minié 14,7 mm) |
USA |
Wojna krymska |
|
| 1854 |
Karabin Lorenz M1854
(13,9 mm-0,54") |
Francja |
Wojna krymska,
"Dyplomacja kanonierek"
USA w zatoce Edo |
|
| 1853 |
Karabin Enfield M1853
(pocisk .58 Burton-Minié,
.58 Prichett - 14,65 mm) |
Wielka Brytania |
Wojna krymska |
|
| 1852 |
|
|
|
|
| 1851 |
|
|
|
|
| 1850 |
Rewolwer Colt 1851 Navy
(.36 - 9,14 mm) |
USA |
|
|
| 1849 |
Karabin Sharps
(.52-3.2 g nabój bezspłonkowy) |
USA |
|
Karabin Sharps na nabój bezspłonkowy (mosiężny) |
| 1849 |
|
|
Wiosna Ludów,
Powstanie Węgierskie
|
|
| 1848 |
Colt Dragoon Revolver
(.44 kula lub pocisk) |
USA |
Wiosna Ludów,
Wojna amerykańsko-meksykańska,
Powstanie Węgierskie |
Powstanie Węgierskie pojawia się m.in. na kartach "Lalki" Bolesława Prusa. W wojnie tej bierze udział fikcyjna postać subiekta Ignacego Rzeckiego i opisuje ją w swoim "pamiętniku starego subiekta". Z kart "pamiętnika" poznać możemy szczegóły obsługi skałkowej broni czarnoprochowej - "Klęcząc, zaczęliśmy wydobywać i odgryzać patrony. Rozległo się szczękanie stalowych stępli i trzastk odciąganych kurków. Podsypaliśmy prochu na panewki i znowu cisza." oraz starą prawdę o użyciu broni palnej na polach bitew - "Nabijałem broń i strzelałem bez pamięci, trochę zniżając karabin i myśląc z dziką satysfakcyą, że moje kule nie pójdą górą.". Jak się dowiadujemy, Ignacy Rzecki z dziką satysfakcją strzelał do przeciwników, a nie tak jak większość jego towarzyszy, nad ich głowami. W praktyce tylko nieliczni żołnierze na froncie strzelają do ludzi tak aby trafić. |
| 1847 |
Rewolwer Colt Walker
(.44 kula lub pocisk) |
USA |
Wojna amerykańsko-meksykańska |
|
| 1846 |
|
|
Powstanie Krakowskie,
Rabacja galicyjska,
Wojna amerykańsko-meksykańska |
|
| 1845 |
|
|
|
|
| 1844 |
|
|
|
|
| 1843 |
|
|
|
|
| 1842 |
|
|
I wojna opiumowa |
|
| 1841 |
Karabin iglicowy Dreyse Zündnadelgewehr M/41
(nabój papierowy 15,43 mm) |
Niemcy |
I wojna opiumowa |
Karabin Dreyse'go to pierwszy, udany, wojskowy, odtylcowy karabin na amunicję w pełni scaloną (choć papierową). Jego pojawienie się wkrótce wpłynie na zmianę taktyki i organizacji wszystkich armii świata. |
| 1840 |
|
|
I wojna opiumowa |
|
| 1839 |
|
|
I wojna opiumowa |
|
| 1838 |
|
|
|
|
| 1837 |
|
|
|
|
| 1836 |
Rewolwer Colt Paterson
(.36 – .38) |
|
Rewolucja teksańska |
Colt Paterson był pierwszym udanym, wytwarzanym na dość dużą skalę rewolwerem kapiszonowym. Zyskał uznanie jako skuteczna broń w wojnach USA z Seminolami i Comanchami. W swoim czasie był wizytówką zmilitaryzowanej formacji policyjnej Texas Rangers. W USA do dziś w mowie potocznej wielu nazywa wszystkie rewolwery coltami, mimo że firma ta już od dziesięcioleci nie specjalizuje się w produkcji tego typu broni. |
| 1835 |
|
|
Rewolucja teksańska |
|
| 1834 |
|
|
|
|
| 1833 |
|
|
|
|
| 1832 |
|
|
|
|
| 1831 |
|
|
Wojna Polsko-Rosyjska (tzw. Powstanie Listopadowe) |
W dniu 25 lutego 1831 pod Olszynką Grochowską piechota Królestwa Kongresowego, uzbrojona w muszkiety skałkowe, zatrzymuje dwukrotnie liczniejsze siły rosyjskie i rozpoczyna uporządkowany odwrót. Rosjanie wyprowadzają silne uderzenie jazdy, która zostaje zdziesiątkowana m.in. ogniem polskiej artylerii rakietowej (tzw. "rac kongrewskich"). |
| 1830 |
|
|
Wojna Polsko-Rosyjska (tzw. Powstanie Listopadowe) |
|
| 1829 |
|
|
|
|
| 1828 |
|
|
|
|
| 1827 |
|
|
|
|
| 1826 |
|
|
|
|
| 1825 |
|
|
|
|
| 1824 |
|
|
|
|
| 1823 |
Karabin Hawken
(.54 ver. plaints;
.45 ver. Mountain) |
USA |
|
|
| 1822 |
|
|
|
|
| 1821 |
|
|
|
|
| 1820 |
|
|
|
|
| 1819 |
|
|
|
|
| 1818 |
|
|
|
|
| 1817 |
|
|
|
|
| 1816 |
|
|
|
|
| 1815 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
Bitwa pod Waterloo (18 czerwca 1815). Piechota brytyjska gęstym ogniem karabinów skałkowych w otwartym polu odpiera wielokrotne ataki francuskiej kawalarii a następnie zmusza do ucieczki gwardię cesarską bez potrzeby prowadzenia walki na bagnety. |
| 1814 |
Joseph Manton wynalazł miedziany kapiszon zapłonowy.
Początek eksperymentów z bronią kapiszonową. |
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1813 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1812 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
Bitwa pod Borodino (5–7 września 1812) była typowo pozycyjną serią szturmów piechoty mających na celu zdobycie kolejnych redut. Pod pewnymi względami pole bitwy przypominało front zachodni I wojny światowej, gdyż rozwój sytuacji kształtował głównie ogień karabinów i artylerii, prowadzony z umocnionych pozycji. Po bitwie napoleońska Wielka Armia zajmuje i okupuje Moskwę. Trochę późno zauważyli, że to miasto już nie było stolicą Rosji. |
| 1811 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1810 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1809 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1808 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1807 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1806 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1805 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
W trakcie bitwy pod Trafalgarem (21 października 1805r.) strzał z francuskiego muszkietu skałkowego kończy żywot brytyjskiego admirała Horatio Nelsona. |
| 1804 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1803 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1802 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1801 |
|
|
Wojny Napoleońskie |
|
| 1800 |
Karabin Baker
(15,8 mm) |
Wielka Brytania |
Wojny Napoleońskie |
Karabin Bakera to pierwszy wojskowy karabin gwintowany (ale nadal z zamkiem skałkowym) |
| 1799 |
|
|
Wielka Rewolucja Francuska |
|
| 1798 |
|
|
Wielka Rewolucja Francuska |
|
| 1797 |
|
|
Wielka Rewolucja Francuska |
|
| 1796 |
|
|
Wielka Rewolucja Francuska |
|
| 1795 |
|
|
Wielka Rewolucja Francuska,
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
III rozbiór Polski |
| 1794 |
|
|
Powstanie Kościuszkowskie,
Wielka Rewolucja Francuska,
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
|
| 1793 |
|
|
Wielka Rewolucja Francuska,
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
II rozbiór Polski |
| 1792 |
|
|
Wielka Rewolucja Francuska,
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
|
| 1791 |
|
|
Wielka Rewolucja Francuska,
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
Konstytucja 3 maja (właśc. Ustawa Rządowa z dnia 3 maja) - akt prawny, który kończy istnienie państwa o nazwie Rzeczypospolita Obojga Narodów, ze stolicą w Krakowie. Na mapie Europy pojawia się nowy twór o nazwie Rzeczpospolita Polska, ze stolicą w Warszawie. Niestety będzie istniało tylko 4 lata.
----------
Druga poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych (15 grudnia 1791) gwarantuje wszystkim obywatelom amerykańskim prawo do posiadania i noszenia broni. Co ciekawe: w Polsce obecnie każdy model wówczas produkowanej broni lub jej replikę pełnoletni obywatel polski może bez problemu nabyć i posiadać bez pozwolenia! |
| 1790 |
|
|
Wielka Rewolucja Francuska,
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
|
| 1789 |
|
|
Wielka Rewolucja Francuska,
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
|
| 1788 |
|
|
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
|
| 1787 |
|
|
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
|
| 1786 |
|
|
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
|
| 1785 |
|
|
Wojna z Indianami Północnego Zachodu |
|
| 1784 |
|
|
|
|
| 1783 |
|
|
Wojna o niepodległość USA |
|
| 1782 |
|
|
Wojna o niepodległość USA |
|
| 1781 |
|
|
Wojna o niepodległość USA |
|
| 1780 |
|
|
Wojna o niepodległość USA |
|
| 1779 |
|
|
Wojna o niepodległość USA |
|
| 1778 |
|
|
Wojna o niepodległość USA |
|
| 1777 |
Karabin Mle 1777
(17,5 mm) |
Francja |
Wojna o niepodległość USA |
|
| 1776 |
|
|
Wojna o niepodległość USA |
|
| 1775 |
|
|
Wojna o niepodległość USA |
|
| 1774 |
|
|
|
|
| 1773 |
|
|
|
|
| 1772 |
|
|
|
Rozbiór I Rzeczypospolitej (tzw. I rozbiór Polski) |
| 1771 |
|
|
|
|
| 1770 |
|
|
|
|
| 1769 |
|
|
|
|
| 1768 |
|
|
|
|
| 1767 |
|
|
|
|
| 1766 |
|
|
|
|
| 1765 |
|
|
|
|
| 1764 |
|
|
|
|
| 1763 |
|
|
Wojna siedmioletnia,
III Wojna Śląska,
Wojna francusko-indiańska |
|
| 1762 |
|
|
Wojna siedmioletnia,
III Wojna Śląska,
Wojna francusko-indiańska |
|
| 1761 |
|
|
Wojna siedmioletnia,
III Wojna Śląska,
Wojna francusko-indiańska |
|
| 1760 |
|
|
Wojna siedmioletnia,
III Wojna Śląska,
Wojna francusko-indiańska |
|
| 1759 |
|
|
Wojna siedmioletnia,
III Wojna Śląska,
Wojna francusko-indiańska |
|
| 1758 |
|
|
Wojna siedmioletnia,
III Wojna Śląska,
Wojna francusko-indiańska |
|
| 1757 |
|
|
Wojna siedmioletnia,
III Wojna Śląska,
Wojna francusko-indiańska |
|
| 1756 |
|
|
Wojna siedmioletnia,
III Wojna Śląska,
Wojna francusko-indiańska |
Wojna siedmioletnia była w rzeczywistości wojną ogólnoświatową, lecz wówczas jeszcze ich nie numerowano. |
| 1755 |
|
|
Wojna francusko-indiańska |
|
| 1754 |
|
|
Wojna francusko-indiańska |
|
| 1753 |
|
|
|
|
| 1752 |
|
|
|
|
| 1751 |
|
|
|
|
| 1750 |
|
|
|
|
| 1749 |
|
|
|
|
| 1748 |
|
|
|
|
| 1747 |
|
|
|
|
| 1746 |
|
|
|
|
| 1745 |
|
|
II Wojna Śląska |
|
| 1744 |
|
|
II Wojna Śląska |
|
| 1743 |
|
|
|
|
| 1742 |
|
|
I Wojna Śląska |
|
| 1741 |
|
|
I Wojna Śląska |
|
| 1740 |
|
|
I Wojna Śląska |
|
| 1739 |
|
|
|
|
| 1738 |
|
|
|
|
| 1737 |
|
|
|
|
| 1736 |
|
|
|
|
| 1735 |
|
|
|
|
| 1734 |
|
|
|
|
| 1733 |
|
|
|
|
| 1732 |
|
|
|
|
| 1731 |
|
|
|
|
| 1730 |
|
|
|
|
| 1729 |
|
|
|
|
| 1728 |
|
|
|
|
| 1727 |
|
|
|
|
| 1726 |
|
|
|
|
| 1725 |
|
|
|
|
| 1724 |
|
|
|
|
| 1723 |
|
|
|
|
| 1722 |
Karabin Brown Bess
(19mm-.69) |
Wielka Brytania |
|
|
| 1721 |
|
|
III wojna północna |
|
| 1720 |
|
|
III wojna północna |
|
| 1719 |
|
|
III wojna północna |
|
| 1718 |
|
|
III wojna północna |
|
| 1717 |
|
|
III wojna północna |
|
| 1716 |
|
|
III wojna północna |
|
| 1715 |
|
|
III wojna północna |
|
| 1714 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską
|
|
| 1713 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską
|
|
| 1712 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1711 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1710 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1709 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1708 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1707 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1706 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1705 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1704 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1703 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1702 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską |
|
| 1701 |
|
|
III wojna północna,
Wojna o sukcesję hiszpańską
|
|
| 1700 |
|
|
III wojna północna |
|
| 1699 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1698 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1697 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1696 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1695 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1694 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
W Bitwie pod Hodowem (11 czerwca 1694) niewielki podjazd 100 husarzy i 300 pancernych wiąże w walce i następnie po zajęciu przypadkowo wybranej pozycji obronnej odpiera atak czambułu 40 tys. krymskich Tatarów. W decydującym starciu kawalerzyści walczą wyłącznie pieszo z użyciem broni palnej. Jak podają źródła, po zużyciu zapasu ołowianych kul, broń ładowano grotami pozyskanymi z nadlatujących tatarskich strzał. |
| 1693 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1692 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1691 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1690 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1689 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1688 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1687 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1686 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1685 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1684 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1683 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
Bitwa pod Wiedniem (12 września 1683). Największa szarża jazdy w tej epoce. Uderzenie 20 tys. jazdy chrześciańskiej rozprasza jazdę tatarską i turecką, a następnie przełamuje pozycje piechoty janczarskiej. Jeden z ostatnich epizodów pokonania piechoty uzbrojonej w broń palną przez armię konną. |
| 1682 |
|
|
|
|
| 1681 |
|
|
|
|
| 1680 |
|
|
|
|
| 1679 |
|
|
|
|
| 1678 |
|
|
|
|
| 1677 |
|
|
|
|
| 1676 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1675 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1674 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1673 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1672 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
Wyprawa Jana Sobieskiego na czambuły tatarskie (5–14 października 1672). Hetman Sobieski na czele 2-3 tys. jazdy rozbija 20-sto tysięczną armię tatarską, odbijając ponad 40-sto tysięczny jasyr. |
| 1671 |
|
|
|
|
| 1670 |
|
|
|
|
| 1669 |
|
|
|
|
| 1668 |
|
|
|
|
| 1667 |
|
|
|
|
| 1666 |
|
|
II wojna północna |
|
| 1665 |
|
|
II wojna północna |
|
| 1664 |
|
|
II wojna północna |
|
| 1663 |
|
|
II wojna północna |
|
| 1662 |
|
|
II wojna północna |
|
| 1661 |
|
|
II wojna północna |
|
| 1660 |
|
|
II wojna północna |
|
| 1659 |
|
|
II wojna północna |
|
| 1658 |
|
|
II wojna północna |
|
| 1657 |
|
|
Powstanie Chmielnickiego
II wojna północna |
|
| 1656 |
|
|
Powstanie Chmielnickiego,
II wojna północna |
|
| 1655 |
|
|
Powstanie Chmielnickiego,
II wojna północna |
II wojna północna w polskich podręcznikach jest nazywana Potopem Szwedzkim, gdyż pomija się fakt, że tzw. Potop był jedną z kampanii większego konfliktu zbrojnego i politycznego. |
| 1654 |
|
|
Powstanie Chmielnickiego |
|
| 1653 |
|
|
Powstanie Chmielnickiego |
|
| 1652 |
|
|
Powstanie Chmielnickiego |
|
| 1651 |
|
|
Powstanie Chmielnickiego |
Bitwa pod Beresteczkiem (28 czerwca – 10 lipca 1651) to najwięsza europejska bitwa XVIIw. Pomimo obustronnych prób wyprowadzenia przełamujących ataków jazdy, bitwa miała charakter pozycyjno-taborowy. O wyniku bitwy zdecydowała broń palna i artyleria. |
| 1650 |
|
|
Powstanie Chmielnickiego |
|
| 1649 |
|
|
Powstanie Chmielnickiego |
|
| 1648 |
|
|
Powstanie Chmielnickiego,
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1647 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1646 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1645 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1644 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1643 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1642 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1641 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1640 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1639 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1638 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1637 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1636 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1635 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1634 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1633 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1632 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1631 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1630 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1629 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia,
Wojna hugenocka
|
|
| 1628 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia,
Wojna hugenocka |
|
| 1627 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia,
Wojna hugenocka |
|
| 1626 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia,
Wojna hugenocka |
|
| 1625 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1624 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1623 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1622 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1621 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1620 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
8 listopada 1620 na Białej Górze katolickie wojska Habsburgów wspierane przez Lisowczyków pokonują protestanckie siły czeskie. Decydującą fazą bitwy było zdobycie czeskich szańców artyleryjskich przez piechotę Ligi Katolickiej. |
| 1619 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia |
|
| 1618 |
|
|
Wojna trzydziestoletnia,
Wojna polsko-rosyjska |
|
| 1617 |
|
|
Wojna polsko-rosyjska |
|
| 1616 |
|
|
Wojna polsko-rosyjska |
|
| 1615 |
|
|
Wojna polsko-rosyjska |
|
| 1614 |
|
|
Wojna polsko-rosyjska |
|
| 1613 |
|
|
Wojna polsko-rosyjska |
|
| 1612 |
|
|
Wojna polsko-rosyjska |
|
| 1611 |
|
|
Wojna polsko-rosyjska |
|
| 1610 |
Marin le Bourgeoys stworzył prototypową broń z zamkiem skałkowym dla króla Ludwika XIII |
Francja |
Wojna polsko-rosyjska |
Hetman Żółkiewski oblega równe liczebnie (po 8 tys.) swoim siły rosyjskie w Carowym-Zamiszczu bez szans na pokonanie przeciwnika gdy nadciągaja 35 tys. odsiecz rosyjsko-szwedzka. Żółkiewski potajemnie dzieli szczupłe siły i wyrusza na czele jedynie 5600 husarzy i 200 piechoty ku niemal pewnej zagładzie naprzeciw głównym siłom cara Wasyla Szujskiego. 4 lipca 1610 pod Kłuszynem odnosi największe zwycięstwo w historii I RP. Po wielokrotnych szarżach husarii i ucieczce większości Rosjan bitwę kończy atak 200 polskich hajduków wyposażonych w samopały oraz dwa działka typu falkonet na 3 tys. szwedzkich muszkieterów. |
| 1609 |
|
|
Wojna polsko-rosyjska |
|
| 1608 |
|
|
|
|
| 1607 |
|
|
|
|
| 1606 |
|
|
|
|
| 1605 |
|
|
|
|
| 1604 |
|
|
|
|
| 1603 |
|
|
|
|
| 1602 |
|
|
Wojna domowa w Japonii |
Władzę w Japonii obejmuje Ieyasu Tokugawa, od którego rozpoczyna okres Edo. Aby uchronić kolejnych szogunów oraz kastę samurajów przed utratą władzy m.in. wstrzymano rozwój japońskiej broni palnej, konserwując m.in. w ten sposób faudalne stosunki własnościowe, aż do połowy XIX wieku. |
| 1601 |
|
|
Wojna domowa w Japonii |
|
| 1600 |
|
|
Wojna domowa w Japonii |
Bitwa pod Sekigaharą w której na masową skalę zastosowano nowoczesną broń palną |
| 1599 |
|
|
|
|
| 1598 |
|
|
|
|
| 1597 |
|
|
|
|
| 1596 |
|
|
|
|
| 1595 |
|
|
|
|
| 1594 |
|
|
|
|
| 1593 |
|
|
|
|
| 1592 |
|
|
|
|
| 1591 |
|
|
|
|
| 1590 |
|
|
|
|
| 1589 |
|
|
|
|
| 1588 |
|
|
Zagłada "Wielkiej Armady" |
Król Hiszpanii, najpotężniejszego państwa tej epoki, Filip II Habsburg mianował 7-go księcia Medina-Sidonia, który nie był marynarzem i nigdy nie walczył na morzu, dowódcą tzw. "Wielkiej Armady", największej floty swoich czasów, zgromadzonej w celu pokonania potęgi morskiej Anglii. To nie był dobry pomysł. Flota po kilku nierozstrzygniętych wymianach ognia z Anglikami w dużej części rozbiła się o szkockie, angielskie i irlandzkie brzegi z powodu błędów w nawigacji. |
| 1587 |
|
|
|
|
| 1586 |
|
|
|
|
| 1585 |
|
|
|
|
| 1584 |
|
|
|
|
| 1583 |
|
|
|
|
| 1582 |
|
|
|
|
| 1581 |
|
|
|
|
| 1580 |
|
|
|
|
| 1579 |
|
|
|
|
| 1578 |
Broń palna odprzodowa na papierowe ładunki (patrony) |
Rzeczpospolita |
|
Król Rzeczypospolitej Obojga Narodów Stefan Batory tworzy tzw. "Piechotę wybraniecką", pierwszą w Europie formację stosującą na polu walki papierowe ładunki zespolone do odprzodowej broni palnej, tzw. patrony. |
| 1577 |
|
|
|
|
| 1576 |
|
|
|
|
| 1575 |
|
|
|
|
| 1574 |
|
|
|
|
| 1573 |
|
|
|
|
| 1572 |
|
|
|
|
| 1571 |
|
|
|
|
| 1570 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1569 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1568 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1567 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1566 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1565 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1564 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1563 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1562 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1561 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1560 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1559 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1558 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1557 |
|
|
|
|
| 1556 |
|
|
|
|
| 1555 |
|
|
|
|
| 1554 |
|
|
|
|
| 1553 |
|
|
|
Indianie z plemienia Araukanów pokonują Hiszpanów w bitwie pod Tupacel (25 grudnia 1553.). |
| 1552 |
|
|
|
|
| 1551 |
|
|
|
|
| 1550 |
|
|
|
|
| 1549 |
|
|
|
|
| 1548 |
|
|
|
|
| 1547 |
|
|
|
|
| 1546 |
|
|
|
|
| 1545 |
|
|
|
|
| 1544 |
|
|
|
|
| 1543 |
Japonia rozpoczyna stosowanie arkebuzu z zamkiem lontowym typu Tanegashima |
Japonia |
|
|
| 1542 |
|
|
|
|
| 1541 |
|
|
|
|
| 1540 |
|
|
|
|
| 1539 |
|
|
|
|
| 1538 |
|
|
|
|
| 1537 |
|
|
|
|
| 1536 |
|
|
|
|
| 1535 |
|
|
|
|
| 1534 |
|
|
|
|
| 1533 |
|
|
Wojna Hiszpańsko-Inkaska |
Hiszpanie zajmują stolicę i doprowadzają do likwidacji całego imperium Inków. |
| 1532 |
|
|
Wojna Hiszpańsko-Inkaska |
Hiszpanie dowodzeni przez Francisco Pizarro ogniem z arkebuzów eliminują straż przyboczną i następnie biorą do niewoli wodza Inków Atachualpę. |
| 1531 |
|
|
|
|
| 1530 |
|
|
|
|
| 1529 |
|
|
|
|
| 1528 |
|
|
|
|
| 1527 |
|
|
|
|
| 1526 |
|
|
|
|
| 1525 |
|
|
|
|
| 1524 |
|
|
|
|
| 1523 |
|
|
|
|
| 1522 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
18 członków załogi hiszpańskiego statku "Nao Victoria" pod dowództwem baskijskiego żeglarza Juana Sebastiána Elcaño jako pierwsi żeglarze opłynęli kulę ziemską. W chwili historycznego dopłynięcia do Hiszpanii ich wcześniejszy dowódca Ferdynand Magellan nie żył już od roku więc jak wszyscy wiemy "Magellan nie opłynął kuli ziemskiej". |
| 1521 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
Ferdynand Magellan na czele 48 hiszpańskich marynarzy uzbrojonych w kusze i muszkiety zaatakował (27 kwietnia 1521 r.) na wyspie Cebu 1500-set osobowy oddział wojowników z plemienia Lapu-Lapu uzbrojonych w bambusowe włócznie. To nie było zbyt mądre. Z życiem uszedł tylko jeden Hiszpan. |
| 1520 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
|
| 1519 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
|
| 1518 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
|
| 1517 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
|
| 1516 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
|
| 1515 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
|
| 1514 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
Bitwa pod Orszą (8 września 1514) w której wojska Zygmunta I Starego na masową skalę stosują ręczną broń palną (rusznice) i niewielkie działka typu falkonet. |
| 1513 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
|
| 1512 |
|
|
Wojna Litewsko-Moskiewska |
|
| 1511 |
|
|
|
|
| 1510 |
W prowincji Friuli w północnych Włoszech zaczęto wytwarzać pierwszą broń z zamkiem kołowym |
Włochy |
|
|
| 1509 |
|
|
|
|
| 1508 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1507 |
|
|
Wojna litewsko-moskiewska |
|
| 1506 |
|
|
|
|
| 1505 |
|
|
|
|
| 1504 |
|
|
|
|
| 1503 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1502 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1501 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1500 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1499 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1498 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1497 |
|
|
Wojna polsko-turecka,
Wojna polsko-mołdawska |
W dniu 26 października 1497 pod Koźminem król Mołdawii Stefan III Wielki znienacka uderza na powracające z wyprawy na Turcję wojska króla polskiego Jana I Olbrachta. Bitwa kończy się porażką taktyczną strony polskiej nie mniej w początkowej fazie bitwy zaskoczone wojska polskie ponoszą bardzo duże straty. To ta właśnie bitwa zachowała się w pamięci potomnych w postaci przysłowia: "Za króla Olbrachta wyginęła szlachta".
|
| 1496 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1495 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1494 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1493 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
|
| 1492 |
|
|
Wojna polsko-turecka |
Krzysztof Kolumb dociera do kilku wysp nad Morzem Karaibskim m.in. dzisiejszej Kuby i Haiti. Jak się okazało wyspy były już zamieszkane więc jak wiemy "Ameryki Kolumb nie odkrył". |
| XV w. |
Ręczna broń palna lontowa. |
Europa |
|
W XV wieku na polach bitew pojawia się ręczna broń palna lontowa, która była m.in. ważnym elementem przewagi wojsk protestanckich, stosujących taktykę taborową w wojnach husyckich. W połowie XV rozpoczęto wytwarzanie broni z prostym mechanizmem spustowym czyli, tzw. zamkiem lontowym. |
